N iz o m IV n o m id a g I t o s h k e n t d a V l a t pe d a g o g ik a universiteti umumiy psixologiya

A nalizatorlar 
- bu ner\' fiziologik apparat bo'lib, periferivadagi nerv uchidan 
(retseptor) sezuvchi nervdan( o'tkazish yo'li) va miya qobig'ining tegishli 
qo'zg'atuvchini qabul qiluvchi sohasidan lboratdir.
I P.Pavlovning birinchi va ikkinchi signal tizim lan to'g 'risid ag i ta ’limoti llmiy 
psixologiya uchun katta aham iyatga egadir.
Ong haqida tushuncha
Ong psixikaning eng yuksak darajasi bo'lib u faqat insongagina xosdir. Ong 
ljtimoiy tarixiy sharoitda odam mehnat faoliyatining tarkib topishida til yordam ida

---

boshqa kishilar bilan doimiy m unosabatda bo'lish natijasidir. Bu ma noda ong 
mutafakktrlar ta'kidlab o ‘tganlaridek, ijtimoiy mahsulotdir.
O ngning birinchi xossasi - bu anglash demakdir. Inson ongi tevarak atrofdagi 
tashqi olam ga doir bilim lar yig'indisidan iboratdir. Anglash tashqi olamdagi 
narsalarni tushumsh b o iib , uning tarkibiga muhim bihsh jarayonlari kiradi.
O ngning lkkinchi xossasiga binoan, ongda o b ’ekt bilan su b ’ekt o'rtasidagi aniq 
farq o ‘z lfodasini topadi, y a ’ni odam «men» degan tushunchani «men emas» 
tushunchasidan farqim ajratadi. Odam o'zim bihsh qobiliyatiga ega bo'lgan, y a’ni 
psixik faoliyatda o'z-o 'zin i tekshira oladigan yagona mayjudotdir.
Ongning uchinchi xossasiga asosan ong yordami bilan odam ning maqsadni 
ko'zlash faoliyati ta ’minlanadi. Faoliyat maqsadlarini yaratish ongning vazifasiga 
kiradi. Bunday faoliyat motivlari yuzaga keladi va chamalab к о 'riladi, 
irodaviy 
qarorlar qabul qilinadi, harakatlami bajarish yo'llari hisobga olinadi.
Ongning to ‘rtinchi xossasiga asosan turli munosabatlardan ongli ravishda turli 
his-tuyg‘ular yuzaga keladi Ong kishilar munosabatlarinm g y ig ‘indisidir.
Ong yuzaga kelishining asosiy sharti, vositasi tildir Psixikaning eng quyi darajasi 
ongsizlikdir. 
O ngsizlik 
- bu shunday psixik jarayonlar va hodisalar y ig ‘indisiki, unda 
inson o 'z xatti-harakatlariga javob bermaydi, anglamaydi. Bunga tush ko'rish, ba'zi 
patologik hodisalar, alaxlash, gallyusinatsiya kabilar kiradi.
Xulosa qilib aytganda, psixologiya hayot faoliyatining o 'zig a xos shakli b o ‘lib, 
psixik nvojlanishning qonuniyat va mexanizmlarini o'rganuvchi fandir. Psixologiya 
famning asosiy vazifasi psixik hodisalarni o'rganish va llmiy asoslashdir. Psixik 
hodisalar m a'lum qonunivatlarga bo'ysunadi. Psixologiya 
shunday qonuniyatlami 
mohiyatini ochishga, ulami tarkib topishi va rivojlamshini o ‘rgamshga qaratilgandir. 
Ushbu qonuniyatlam i bihsh, ularm boshqarish, tashkil etish, ta'lim -tarbiya jarayonini 
to 'g 'ri olib borishga yordam beradi.