N I z o m I y n o m I d a g I t o s h k e n t d a V l a t p e d a g o g I k a u n I v e r s I t e t I h a y d a r o V f. I

C H E L P A N O V   G E O R G I Y   N I K O L A E V I C H  
(1 8 6 2 - 1 9 3 6 )
RLis  fiziologi  va  psixolo gi.  G .N .C h e lp a n o v   1862-yil  16  apre lda  E katerin o slav sk  
gu b e rn i v a s ig a   qarashli  M ariu pol  s h a h r id a   d u n y o g a   keldi.  M o s k v a   univer siteti 
qo sh id a ,  Rossiyada  birinchi  b o 'li b ,  eksp e r im e n ta l  psi.xologiya  institutini  ta shkil  qildi 
(1 912).  P sixolo giya  fanini  o m m a la s h ti rg a n   va  psi.xologiya  b o ’yic h a   q ato r  dars likiarg a 
m ualliflik   qilgan.  O ' z   ishla rida  u m u m iy   psix o lo g iy a  har  qanday  fa lsafadan  ozod 
b o 'li s h i  kerak.  deb  uqtirgan  (M iy a   va  ruh.  1900).  U  fazo  va  vaqtni  idrok  qilis 
i
 
m asala si  bilan  jiddiv  s h u g 'u l la n g a n .  Shu  bilan  bir ga  ek sp erim e n tal  psi.xologiya 
taraq q iy o tig a  ulkan  hissa  q o 's h g a n .  1915-yil  « E k sp e rim e n ta l  p s i x o lo g iv a g a   kirish  > 
asarini  y o zgan.  K o 'p l a b   ilmiy  ishlarini  psixofizik  parallelizm  k o n se p s iy a sid a n   k e l b  
c h iq q a n   h o ld a   olib  borgan.
88

---