N I z o m I y n o m I d a g I t o s h k e n t d a V l a t p e d a g o g I k a u n I v e r s I t e t I h a y d a r o V f. I



Download 4,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/158
Sana31.12.2021
Hajmi4,24 Mb.
#259875
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   158
Bog'liq
fayl 490 20210426

F.Akvinskiy.  Foma  Neapol  shahri  yaqinidagi  Akvino  qishlog'ida  dunyoga 
keldi. 

Monte 
Kassino 
benediktchilar 
monastirida 
tarbiyalandi, 
Neapol 
universitetida 
tahsil  oldi.  Ota-onasining  istagi  qarshi  o ‘Iaroq,  u  yaqinda  tashkil 
qilingan  dominikanlik ordenining monaxi  bo'ldi.
Uning otasi  graf Landolf Akvinskiy  qirol  Fridrix 2 saroyida ritsar b o ‘lgan.
Foma  Neapol  dorilfununining  tayyorlov  qulliyotida  falsafa  va  mantiq  ilmini 
o'rgandi.  U  17  yoshida  Parijga jo'nadi  va  uch  yil  davomida  o ‘z  davrining  nihoyatda 
mashhur olimi  Buyuk  Albert fon  Bolshtedt qo'lida tahsil  oldi.
Foma  1249  -   1251-yillarda  ustozi  Buyuk  Albertga  ergashib.  Kyoln  shahriga 
boradi  va  u  yerda  talabalarga 
ilohiyotdan  saboq  beradi.  1252-yilda  esa  Parijga 
qaytadi  va  Parij  dorilfununida  yirik  ilohiyotchi  olim  sifatida  ish  boshlaydi.  Oradan 
ko ‘p  o ‘tmay  shogird  ustozidan  o ‘zib  ketadi.  Foma  Buyuk  Albertni  yo'lda  qoldirib, 
o 'z   ilmi  bilan  hammani  hayratga  soldi.  Dunyoning  turli  burchaklaridan  ko'plab 
nasroniy  o'spiriniar uning huzuriga oqib  kela boshlashadi.
0 ‘ta  mulovimligi  va  yuvoshligi  uchun  Fomaga  “farishta  doktor”  deb  nom 
berishgan.
Foma  1272-yili  Italiyaga  jo'naydi  va  qadrdon 
Neapol  dorilfununida 
ilohiyotdan  dars  bera  boshlaydi.  SHunisi  hayratlanarliki  bu  ilohiyotchi  olimning 
ilmiy  asarlari  lug'ati  qariyb  13000000  atamadan  iborat.  Bu  raqamning  salmog'ini 
anglab  yetishingiz  uchun  mana  bu  dallilarga  diqqat  qiling:
-  rus  tili  ilmgohining  ma'lumotlariga  qaraganda.  rus  tilida jami  440000  ta  so'z 
mavjud:
- sermahsul  ijodkor A.S.Pushkinning asarlarida jami  60000 ta so'z  ishlatilgan.
20  yoshida  Foma  Parij  universitetiga  tahsil  olish  uchun  yo'l  oldi  va  m a’lum
vaqt  Kyolnda  bo'lgach,  bu  erga yana  tahsilni  davom  ettirish  uchun  qaytib  keldi.
1245-1248-yillarda  u  xristianlik  bilan  aristotelizmni  birlashtirish  ustida  ish  olib 
borgan  Buyuk  Albert qo'lida tahsil  oldi.
Foma  bir  umr  ishlab  va o ‘qib  o'rganish  uchun  sayohat  qilib  yashadi.  U  salkam 
50  yilgina  umr  ko'rganiga  qaramay ju da  ko'p  asarlar yaratdi.  U  1323-yilda  o'limidan 
so‘ng  49  yil  o'tib  cherkov  tomonidan  ilohiylashtirildi. 
1879-yilda  uning  ta'limoti 
Rim  katolik  cherkovining rasmiy  falsafasi  sifatida tan  olindi.
Fomaning  eng  mashhur  asarlari  bo'lib,  “Teologiya  summasi”  va  “ Katolik 
e ’tiqodining  majusiylikka  qarshi  haqiqatlari  summasi”  nomli  teologiya  bo'yicha 
darsliklari  hisoblanadi.  Bu  katta  va  tez  yozilgan  asarlarga  qo'shimcha  ravishda  u 
falsafiy  va  teologik  mazmunda  juda  ko'p  asarlar  yaratdi.  Ular  orasida  “ Bibliyaga 
sharhlar”,  “ Knyazlar  hukmronligi  haqida”  va  ‘"Bahsli  masalalar”  asarlari  ham  bo'lib. 
ular yovuzlik,  haqiqat,  ruh  va boshqa  shu  kabi  muammolarni  ko'taradi.
Fomaning quyidagi  asarlari  bizgacha yetib  kelgan:
33


' ‘Tafakkurning 
yaxlitligi 
xususida 
ibn 
Rushdga 
qarshi 
mulohazalar", 
“Olamning  manguligi  haqida  vaysaqilarga  qarshi  mulohazalar” ,  “ M o “ jizalar 
xususida” ,  “ Ollohning  qudrati  xususida” ,  “ Farishtalar  xususida” ,  “ Iblislar  xususida” , 
"Tabiatning  sirli  ishlari  xususida” ,  Aristotelning  “ Metafizika  kitobiga  sharh”  va 
sh.k.
Foma  i 274-yilning  bahorida vafot etdi.
Anzelm 
Kenterbenskiy 
(1033-1109) 
va 
Shampolik 
Vilgelm 
(1121-1170)  ham realizmning eng k o ‘zga k o ‘ringan vakillari  edi.

Download 4,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish