N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

 Mikroprotsessor xotirasining turlari va pog‘onalar sxemasi.
Xotiraning barcha turlarini shartli ravishda ularga nisbatan 
protsessorning foydalanish darajasi bo‘yicha to‘rtta pog‘onaga 
bo‘lish mumkin.
Birinchi pog‘ona – tezligi protsessorning taktlash chastotasi 
bilan tenglashtirilishi mumkin bo‘lgan, o‘ta tezkor xotira. 
Birinchi bosqich xotiralariga L1 kesh-xotirani hamda qo‘shimcha 
xotira qurilmasi sifatida qabul qilingan umumiy vazifali 
ichki registrlarni (IR) kiritish mumkin. Ushbu ikki xotira turi 
protsessorning kristaliga joylashtirilgan bo‘ladi.
Ikkinchi pog‘ona – bu an’anaviy tezkor (OZU) va doimiy 
xotira qurilmalaridir (DXQ). Doimiy xotiradan faqat axborotni 
o‘qish ish tartibida foydalaniladi va u standart dasturlarni, 
konstantalarni, funksiyalar jadvalini, ba’zida protsessorga 
joylashtirilgan funksiya larni amalga oshiruvchi mikrodasturlarni 
saqlaydi. Tezkor xotira joriy hisoblashlarning ma’lumotlarini va 
dasturlarini hamda joriy uzilishlarga ishlov beruvchi dasturlarni 
saqlaydi. Protsessor tezkor xotiradan ma’lumotlarni o‘qish va 
yozishni to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki birinchi bosqich xotirasi orqali 
amalga oshirishi mumkin. DXQ yoki TXQ sxemalari protsessor 
bilan bitta platada joylashtirilishi mumkin.
Uchinchi pog‘ona – tezligi bir-biridan farqlangan ichki 
va tashqi saqlash qurilmalari o‘rtasida axborot almashinuvini 
vaqtida axborotni oraliq o‘qish va saqlash uchun mo‘ljallangan 
buferli xotira qurilmalaridir. L2 xotira protsessor bilan bir blokda 
joylashtirilgan bo‘lib, yarimo‘tkazgichli integral sxema yoki disk 

---

15
hisoblanadi. Odatda, bu pog‘onani oraliqli saqlash vazifasini 
bajargani uchun ikkinchi pog‘ona kesh xotirasi deb ataladi.
Xotira qurilmalarining dastlabki uchta pog‘onasi protses-
sorning ichki xotirasi hisoblanadi. Oxirgi – to‘rtinchi pog‘onasi – 
bu tashqi xotira bo‘lib, katta hajmdagi axborotlarni saqlash 
uchun mo‘ljallangan tashqi xotira qurilmalaridir (TXQ).