N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

2.2. Tizimli platani tanlash
Tizimli platani ishlab chiqarishda hisobga olinadigan bir nechta 
standartlar mavjuddir. Bu standartlar (form factor) plataning fizik 
ko‘rsatkichlarini va plata o‘rnatilishi kerak bo‘lgan g‘ilofning 
turini belgilaydi. Quyida tizimli plataning nisbatan keng tarqalgan 
standartlari keltirilgan.
Eskirgan standartlar quyidagilar:
–
Baby-AT;
–
AT to‘liq o‘lchamli platasi;
–
LPX;
–
WTX (hozirgi vaqtda ishlab chiqarilmaydi);
– ITX (flex-ATX ning turlaridan biri, ishlab chiqarilmagan).
– Zamonaviy standartlar quyidagilar:
–
ATX;
–
Micro-ATX;
–
Flex-ATX;
– Mini-ITX (flex-ATX ning turlaridan biri);
– NLX.
Hozirgi vaqtda ko‘pchilik yangi tizimlar uchun tizimli plata larning 
keng tarqalgan standartlaridan biri ATX dir. ATX tuzilishi Baby-AT 
va LPX standartlarining takomillashuviga olib keldi.
Kiritish-chiqarish razyomlarining joylashtirilgan ikki qavatli 
panelining mavjudligi. 
Tizim platasining orqa tarafida kengligi 6,25 
va balandligi 1,75 dyuym bo‘lgan kiritish-chiqarish razyomi joy-

---

23
lashgan soha mavjuddir. Bu soha tashqi razyomlarni bevosita plat
-
aning o‘zida joylashtirish imkonini beradi va ichki razyomlar bilan 
g‘ilofning orqa panelini bog‘lab turuvchi kabellarga bo‘lgan zarurat-
dan holi qiladi.
Elektr ta’minot manbayining bir kalitli ichki razyomining ma-
vjudligi. 
ATX spetsifikatsiyasi tarkibida elektr ta’minot manba-
yining osonlik bilan o‘rnatiladigan va noto‘g‘ri o‘rnatish mumkin 
bo‘lmagan bir kalitli razyomi mavjuddir. Bu razyom tizim platasiga 
3,3 V kuchlanishni yetkazib beruvchi kontaktlarga ega. ATX spetsi
-
fikatsiyasiga yordamchi quvvat (3,3 va 5V) razyomlari nomini olgan 
ikkita qo‘shimcha ta’minot razyomi va elektr energiyani noyob spet-
sifikatsiyaga qaraganda katta miqdorda iste’mol qiladigan tizimlarda 
qo‘llaniladigan ATX12V razyomi kiritilgan.