N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

9.5. Ilovalarni o‘rnatish va o‘chirish
Qattiq disk yetarlicha hajmga ega, ammo Windows oilasiga mansub 
barcha operatsion tizimlar qabul qilingan yondashuvdan foydalanadi, 
ya’ni o‘rnatilayotgan dasturlarni «umumiy foydalanish» kutubxonasi 
operatsion tizimning xizmat katalogiga (\Windows\System yoki 
\Windows\System32) yozadi. Shuning uchun dastur muhitidagi 
o‘zga rishlar ilovalarning ishlash xususiyatiga yoki samaradorligiga 
ta’sir ko‘rsatadi.

---

155
Kompyuterga, odatda, ofis dasturlari, matnli va grafik muharrir-
lar, ma’lumotlar ombori, kompyuter o‘yinlari, qo‘shimcha tizimli 
vositalar, Internet bilan ishlash uchun dasturlar kabi ilovalar o‘rnatiladi. 
Natijada dasturiy muhit ko‘pgina dasturlar bilan «ifloslanadi». Bunday 
vaziyatlarni keltirib chiqarmaslik uchun kerak bo‘lmagan ilovalarni 
o‘rnatish kerak emas.
Operatsion tizimning ishini «jadallashtiruvchi», «yaxshilovchi», 
«osonlashtiruvchi» xizmat dasturlarigi katta ehtiyotkorlik bilan 
munosabatda bo‘lish lozim. Bu utilitlar ularning ishiga zarur bo‘lgan 
resurslarni sarflash hisobiga ziyon keltirishi mumkin.
Ilovalarni o‘rnatish chastotasi. 
Kompyuterning odatdagi ish 
tartibida ilovalar zaruriyatga qarab o‘rnatiladi. Yangi dasturni haftada 
bir marta o‘rnatish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
 
Shunda o‘rnatilgan 
dastur boshqa dasturlarning ishlash xususiyatiga va umuman tizim-
ning barqarorligiga qanday ta’sir ko‘rsatayotganini tushunish mum-
kin bo‘ladi.
Operatsion tizim «toza» qattiq diskka hozirgina o‘rnatilgan yoki 
diskda hech qanday ilovalar o‘rnatilmagan va kompyuterni «nol»dan 
jihozlash kerak bo‘lsa, u holda bitta o‘rnatishda ketma-ket bir necha 
ilovalarni o‘rnatishga to‘g‘ri keladi. Bunda ilovalarni o‘rnatishning 
optimal tartibi ularning chiqish tartibi bilan ustma-ust tushadi.
Bir necha ilovani birin-ketin o‘rnatayotganda tartib bilan harakat 
qilish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bitta ilovani o‘rnatgandan so‘ng, 
kompyuterni qayta yuklash kerak; agar lozim bo‘lsa, shu ilova tegish-
li ma’lumotlar faylini, sozlovchi fayllarni zaxirali nusxasidan nusxa 
oling. So‘ngra ilovani ishga tushiring va yuz berishi mumkin bo‘lgan 
muammolarning yo‘qligiga amin bo‘lib, uning ishlash xususiyatini 
tekshiring.