N. Husanov, S. Shokirova, K. Shayxova


Topshiriq: Matnni o‘qing. Savollar tuzing va so‘zlab bering



Download 315,1 Kb.
Pdf ko'rish
bet46/83
Sana06.07.2022
Hajmi315,1 Kb.
#748457
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   83
Bog'liq
uzbektili uzl

Topshiriq:
Matnni o‘qing. Savollar tuzing va so‘zlab bering.
 
 
ABU RAYHON BERUNIYNING IQTISODIY IXTIROSI 
Pul paydo bo‘lgan davrdan boshlab, ayniqsa, tanga shaklidagi turli metallardan 
pul zarb etish boshlangan. Misrda Movaraynnahr va Xurosonda juda katta miqdorda 
to‘la qiymatga ega bo‘lmagan tangalar zarb etish avjga chiqqan. Masalan, 
muomalada bo‘lgan “Ismoiliy” dirhamlari qimmatga ega bo‘lmagan metallardan zarb 
qilingan. Buxoro dirhami – “gitrifiy” yoki past sifatli kumushdan yasalgan 
“Muhammadiy” tangalar muomalaga chiqarilgan. Bunday hol turli xil 
qallobliklarning, aldashlarning kuchayishiga qulay sharoit yaratdi. Buning oqibatida 
oltin dinorlar ham muomalada qatnashmay qolishiga olib keldiki, natijada oltin 
tangalar oddiy tovarlar kabi tortib beriladigan vaziyat vujudga keldi. 
Ma’lumki, Abu Rayhon Beruniy mineralogiya va metallshunoslik bo‘yicha o‘z 
davrning eng yirik olimi edi. U iqtisodiy taraqqiyotga putur yetkazayotgan bunday 


 51
ahvolga qarab turmadi. U juda katta tadqiqotlar, izlanishlar, amaliy tajribalar 
o‘tkazib, minerallar tarkibidagi qimmatbaho metallar hissasini topish uslubi–maxsus 
o‘lchov asbobini yaratdi. Bu asbob pul munosabatlari tarixida, uning rivojlanishida 
bebaho ahamiyatga ega bo‘lgi. Bu asbob yordamida turli metallardan yasalgan 
tangalar tarkibidagi qimmatbaho metallarning haqiqiy miqdorini o‘lchash mumkin 
bo‘ldi. Bunday asbobning yaratilishi pullar o‘rtasidagi haqiqiy nisbatlarni aniqlash
ularni o‘zaro almashtirishning adolatli asoslariga ega bo‘lish imkoniyatini berdi. 
Beruniy o‘zi yasagan asbobning tuzilishini, uning qanday mexanizmlardan va qay 
usulda yasalganini “Mineralogiya” nomli asarida bayon qilgan. 
 
Topshiriq:
Matnda ishlatilgan tinish belgilarga e’tibor bering.

Download 315,1 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   83




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish