N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

saqlash uchun ham xizmat qiladi. Otlarda uzun junlari: yol; dum;
to'pig'ining popugi; kokilini hosil qiladi.
Itlarning ko'pchiligi bahorda va kuzda, mushuklar esa faqat
bahorning oxirida to'llaydi. Iliq va yaxshi yoritilgan uylarda
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
181

---

saqlanadigan it va mushuklarda bu tabiiy mavsumiy tartib buziladi,
shuning uchun ularda to‘llash yilning har qanday mavsumida
kechishi mumkin.1
• Teri bezlari.
Teri bezlari 
yog‘ bezlari va ter bezlariga bo'linadi. Bundan
tashqari, hayvonlarda boshqa bez to‘qimalari ham mavjud.
Yog‘ bezlari 
alveolyar ko‘rinishda chin terming yuza qavatiga
yotadi va chiqarish yo‘li jun ildizining qiniga ochiladi. Alveola
devori bir necha qavat ho‘jayralardan tashkil topgan bo‘lib, teri
yog‘i to‘planishi bilan buziladi. Teri yog‘i teri yuzasiga chiqib uni
moylab turadi, uning qayishqoqligini ta’minlaydi hamda qurib
qolishdan, yorilishdan saqlaydi. Yog‘ bezlari cho‘chqa, ot va itlarda
yaxshi rivojlangan.
Modifikatsiyalashgan (o‘zgargan) vog‘ bezlari quyidagi tuzilish­
ga ega:
• Dum bezlari dum asosining dorsal yuzasida joylashadi.
Ulaming vazifasi boshqa hayvonni tanish va farqlash.
• Aylana anal bezlari anus atrofida joylashadi. Ulaming sekreti
maxsus ter bezlariga to‘planib itning individualligiga o‘z hissasini
qo‘shadi.
• Anal bezlar — orqa chiqaruv teshikning ikkala tomonlarida,
undan sal pastroqda yotgan juft sferik anal xaltachalar devorlarida
joylashadi. Ular badbo‘y hidli sekret ishlab chiqaradi. Defe-