N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

gistopreparatini о‘rganish
Mashg‘ulotning maqsadi:
1. Me ’da va ichaklar tuzilishining о ‘ziga xosliklari bilan tanishish;
2. Me ’da tubi va 12-barmoq ichak preparatlarini о ‘rganish, chizish va belgilash.
♦ Gistopreparat
Yirtqichlar me’dasining fundal bolim i. Mushuk me’dasi 
(65-rasm).
Gematoksilin va eozin bilan bo‘yalgan.
Yirtqichlar rne’dasining fundal bo‘limi ba’zi bir o‘ziga xosliklari 
bilan ajralib turadi. Fundal bo‘lim preparati o‘rganish, ayniqsa, 
chizib olish, ancha qiyinchiliklar bilan bog‘liq preparatdir. Me’da 
tubi shilliq pardasini qarab chiqish bilan chegaralanamiz. Preparatni 
kichik obyektivda o‘rganamiz va chizib olamiz. Me’da chuqur- 
chalari (
1
) mushukda chuqur emas, ammo og‘zi ancha kengdir. 
Chuqurchalarni qoplovchi bir qatlamli prizmatik epiteliy (2) apikal 
qismi keskin shilliqlangan baland bo‘yli hujayralardan iborat. Bu 
yerda me’da chuqurchalari orasida shilliq pardaning epiteliyosti 
xususiy qavati (3) yaxshiroq ko'rinadi. 0 ‘z shakliga ko‘ra oddiy 
naysimon bezlarga kiruvchi fundal bezlar (4) xususiy qavatni 
butunlay egallab yotadi. Bez tanasida o'zining oksifilligi bilan ajralib 
turuvchi pariyetal glandulotsitlar (5), ular orasida chegaralari aniq 
ko'rinmaydigan asosiy glandulotsitlar (
6
) ko'rinadi.
Bezning tub qismida bez bo'shlig'ini (7) farq qilish mumkin.
Tub qismi faqat bosh hujayralardan iborat. Ammo mushuk me’dasi
bezlarining tub qismlari aniq ifodalangan qavat hosil qilmaydi.
Fundal bezlar naychalarining turli yo'nalishdagi kesimlari orasida
xususiy qavat biriktiruvchi to'qimasining yupqa qatlamchalarini
(3) ko‘rish mumkin. Yirtqichlarda bezlar tubi tagida hujayralarga
boy va donador qavat (
8
) nomini olgan biriktiruvchi to‘qima ajralib
turadi. Uning tagida yirtqichlar me’dasiga xos boigan yana bir
qavat ~ kompakt qavat (9) ajralib turadi. Bu qavat yirtqichlar
me’dasi kesimlarida doimo yaxshi farqlanadigan gomogen oksifil
tasmacha ko‘rinishiga ega. Bevosita uning ostida shilliq pardaning
muskul qavati (
10
) joylashadi: yirtqichlarda u kavshovchilardagiga
231

---

nisbatan yaxshiroq rivojlangan va muskul tolalaming ikki qavaiidan 
iborat. Ichki qavat yupqaroq va muskul tolalari sirkulyar joylash­
gan, tashqisi qalinroq va tolalari uzunasiga joylashgan bog'lam- 
chilardan tuzilgan. Chuqurroqda shilliq pardaning oxirgi qavati 
juda yumshoq (siyrak) biriktiruvchi to ‘qimadan iborat va ancha 
qalin shilliqosti qavat (II) yotadi. Unda qon va limfa tomirlarining 
kesimlari, shuningdek shilliqosti chigalining nerv tugunlari 
uchraydi.