N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — bu muskul
ikkita qorinchaga bolinadi: medial qismi ikkita qorinchadan iborat
bolib, ensa suyagining bo‘yinturuq o‘simtasidan boshlanadi va
payga aylanadi; payga aylangan qismidan keyin yana yangi muskul
qorinchasini hosil qiladi va u tomirlar o‘tuvchi kesikda tugaydi.
Yon qismi bo‘yinturuq o‘simtadan to pastki jag‘ning burchagigacha
keladi. Cho‘chqada — bu muskul ikki qorinchaga bo‘linmaydi.
Itda ham qorinchalarga bo‘linmaydi, lekin kuchli taraqqiy etgan
boladi.
157

---

54-rasm. Boshdagi muskullar:
a, a' — yuqori labning maxsus ко ‘taruvchi muskuli, b — burun labining
ко ‘taruvchi muskuli, f — oziq muskul, g — yuz muskuli, h — lunj muskuli,
I — pastki labning tushuruvchi muskuli, к — og'izning aylana muskuli,
e — burunning yon tomon muskuli, m — katta chaynash muskuli,
n — pastki qovoqning tushiruvchi muskuli, о — chakka muskuli,
p  — bo ‘yinturuq j a g ‘ muskuli.
It va mushuklarda chaynash muskullari - jag‘ni yopish
vazifasini bajaradi va pastki jag‘ suyagining yon tomonida
joylashadi. Katta chaynash muskuli hamma qishloq xo‘jaligi
hayvonlarida yaxshi rivojlangan va juda kuchli boladi. Bu 
muskul
yuza va chuqur qatlamlarga boMinadi. Muskul yuz suyagi
tarogldan va chakka yoyidan boshlanib, pastki jag‘ suyagining
chuqurida tugaydi. Muskul harakatlanganda, pastki jag‘ni tortadi
va oziqni ezishda xizmat qiladi. Chakka muskuli ensa va tepa
suyaklarining chegarasidan hamda chakka tarog‘idan boshlanib,
pastki jag‘ suyagining muskul o‘simtasida tugaydi. Bu muskul