N a m a n c a n d a V l at universitkti viaxkamon q o d I r j o n o d I i j o n o V i c h d I n s h u n o s L i k

Marosimlar:
1) Momo Havoga (Eva) va Bibi Maryamga sig’inish marosimi 
ayollar orasida keng tarqalgan bo’lib, bu marosimda “ayollar Momo 
Havo sizlarga doimo homiylik qiladi”, degan g ’oya mujassam bo’lgan.
2) “Avliyolarga” 
sajda 
qilish, 
tabarruk 
narsalarga 
va 
mumiyolangan avliyolar jasadiga sig’inish marosimi ham mavjud, 
Masalan, G ’arbiy Evropa cherkovlari va monastirlarida dindor ko’rib 
sig’insin degan maqsadda go’yoki Isoning sochi, timoqlari, kiyimlari, 
qizil plashi, Momo Havoning suti, Iso mixlangan xoch qo’yilgan. Ularda 
yana avliyolar: Matfey, Luka, Pyotr, Yulianlaming jasadi namoyish 
qilinadi, dindorlar ulami taof qiladilar.
62

---

3) Turli vaqtlarda butlami yangilash, “yig’lovchi” butlar, o ’zi 
yonadigan shamlar, m o” jizali davolash kabi m o” jizalar ko’rsatish ham 
keng tarqalgan.
4) Xristianlikdagi asosiy marosimlar: tavba qilish, prichashchenie, 
nikoh, cho’qintirish ham katoliklar tomonidan marosim va bayramlar 
deb amal qilinadi.
5) Katolik cherkovlarida diniy xizmat paytida, avlodlar xotirasiga 
sham yoqish odati ham keng tarqalgan.
Rim papasi katolitsizmi boshqa xristianlik yo’nalishlaridan qat’iy 
markazlashtirilganligi bilan ajralib turadi. Katolik cherkovi tepasida Rim 
papasi 
turadi. 
Papa-lotincha 
ota 
degani 
bo’lib, 
papa 
barcha 
katoliklaming “ruhoniy otasi” hisoblanadi. Papa o ’z siymosi, e ’tiqodi 
bilan, ahloq-odobi, bilimdonligi, xudojo’yligi bilan barcha katoliklarga 
namuna hisoblanadi. U gunohdan xolis erdagi xudoning vakili, bosh 
ruhoniy deb tushuniladi.
Papa kardinallar, y a ’ni oliy darajadagi ruhoniy-Iaming vakillari 
kollegiyasi tomonidan umrbod muddatga saylanadi. Papalik mansabiga 
nomzod bo ’lgan ruhoniy ovozlaming kamida 2\3 qismini va yana 
oshiqcha bir ovoz olishi kerak. Saylovdan o ’tgan kishi o ’zining ilgarigi 
ismidan voz kechadi va o ’ziga yangi ism oladi.
Vatikan Rim shahrida 44 gektar maydonga joylashgan papalik 
davlati bo’lib, uning davlatga xos o ’z bayrog’i, gerbi, chegarasi, 
politsiyasi, oliy organlari mavjud.
Pravoslavie y o ’nalishiningaqidaviy ta ’lim otlari.
Pravoslavie aqidalaridan iborat ta’limotlar jahon sobor yig’ilishlari 
tomonidan qabul qilingan e ’tiqod ramzlaridir.
1-aqida: bir tanada uch qiyofada namoyon bo’ladigan ota, o ’g ’il 
xudolarga, muqaddas ruhga iymon keltirib, ular dunyoni ikkita qilib 
yaratgani, barcha narsalarni yo ’qdan bor qilgani va olamning egasi, 
boshqarib turadigan yagona hokimi mutloq deb ishonish, Muqaddas ruh 
- ota xudodan paydo bo’lgan deb tasa w u r qilinadi. Isoning oyoq 
qo ’lidan mixlanib o ’ldirilishi va tirik holda osmonga chiqib ketganligi, u 
yana Er yuziga qaytib kelishi, adolatli jam iyat o ’matishga ishonish.
63

---

2-aqida: cherkov gunohdan pokligi, aqidalaming o ’zgarmasligini 
e ’tirof etish aqidasi. Bu aqidaga ko’ra cherkovni dastlab Iso barpo etgan, 
so’ngra u o ’zidan keyin o ’m iga avliyo Pyotrni qoldirganligi uchun 
cherkovlar gunohdan holi-forig’ hisoblanadi. Pravoslavie yo ’nalishidagi 
ruhoniylar va xudojo’y taqvodorlar diniy aqidalar xudoning inoyati bilan 
bandalarini to ’g ’ri y o ’lga boshlovchi «muqaddas haqiqatlar» bo’lganligi 
uchun ular hech o ’zgarmaydi, abadul-abad turadi, ulami ozaytirish ham, 
ko’paytirish ham mumkin emas, deb hisoblaydilar.
3-aqida: Isoning onasi Bibi Maryamga, avliyolar va cherkov deb 
e ’lon qilgan ruhoniylarga sig’inish aqidasi ham kuchli ta’limot 
hisoblanadi.