N. A. Kayumova

15.3. Bilimlarni nazorat qilish va baholashning innovatsion metodlarini loyihalash. A.S.Agafonova "Baholash usuli - o'quv jarayoni davomida ta'limning muvaffaqiyati to'g'risida ma'lumot olish uchun fikr-mulohazalarni taqdim etish, o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi o'zaro ta'sir o'tkazish usullaridir"-deb ta’riflasa, P.I. Pidkasistiy "Nazorat usuli - ta'lim jarayoni haqida ma'lumot olish uchun o'qituvchilar va talabalarning ketma-ket o'zaro bog'liqlikdagi tashxislash tizimi ekanligini, B.A.Slastenin "Nazorat usullari - bu o'quvchilarning o'quv-biluv faoliyati va o'qituvchilarning pedagogik faoliyati samaradorligini aniqlash usullaridir” deb ta’riflaydilar [12].
Matritsali nazorat - bu bilimlarni boshqarishning noan'anaviy shakllaridan biri. Ushbu nazoratda javoblarning ko'p qirraliligiga yo'l qo'yilmaydi (testdan farqli o'laroq); oquvchi aniq javob berishi va aniq baho olishi kerak. Matritsali nazoratni boshqarishning mohiyati quyidagicha:
O’quvchilarga savollar oldindan tayyorlangan matritsalarning turli xil variantlarida beriladi va ularning har biri matritsada keltirilgan barcha javoblardan bittasini to'g'ri deb tanlaydi va uni "x" yoki "+" belgisi bilan belgilaydi. Ish oxirida o'qituvchi barcha javoblarni yig'adi.
Matritsali nazoratning namunaviy varaqasi quyidagicha:

Savollar	Javob variantlari
	2 lik	5 lik	8lik	10 lik	16 lik
0 va 1 raqamlaridan iborat bo‘lgan sanoq sistemasi bu-
0,1,..7 raqamlaridan iborat bo‘lgan sanoq sistemasi bu-
0,1,…9,A,B,S,D,E,F raqamlaridan iborat bo‘lgan sanoq sistemasi bu-
0,1,..4 raqamlaridan iborat bo‘lgan sanoq sistemasi bu-
0,1,..9 raqamlaridan iborat bo‘lgan sanoq sistemasi bu-

Javoblar varaqasi esa quyidagicha: