Музейшунослик indd

Muzeyning  ochilish  tarixi. karetalar  muzeyi   Belem  sa-royin-
ing  sharqiy  qanotida  joylashgan. Muzey  rasman 1905-yil  23-mayda  
ochilgan.  Uni  ochilishini  Portugaliya  qiroli    karlos I va  uning  
rafiqasi  qirolicha  Ameliya  tashkil  etgan.  Oldiniga  u  “Qirollik  trans-
port  muzeyi”  deb  nomlangan,  unda  29 ta  eksponat  bo‘lgan.  Barcha  
bezaklarda  zalning  yuqori  qismida  otda  yurish  motivlari  ko‘zga  
tashlanadi.  shift  ostida tuxumsimon  medalyonlar  shaklidagi  bezakli  
kartinalar  joylashgan.  kartinalarning  birida  Portugaliyani  tasvirlo-
vchi  kinjal  hamda 4 ta kontinentni ramzi hisoblangan 4 ta  ayol  fig-
urasi ham tasvirlangan. Har bir figura  yonida kontinentni  bildiruvchi  
hayvon tasvirlangan: ot — Yevropa, tuya — osiyo, timsoh — Afrika, 
to‘tiqush — Amerika.  Bu  kartinaga  300 yil  bo‘lgan. Ispan  qiroli  
unda  1619-yilda  Portugaliyaga  borgan kareta yog‘ochdan  ishlangan.
Portugaliya  qiroli  Manuel I Lissabon ko‘chalarida tilla  kareta-
larda  yurgan.  oxirgi  yuz yil ichida  muzey  eksponatlari  Ispaniya, 
Fransiya  va  boshqa  davlatlar  karetalari  bilan  to‘ldirib  borilgan.  
hozirda  muzeyda  to‘plangan  jamiki  karetalar  ikki  qavatli  binoga  
sig‘mayotganligi  sababli,  muzey  uchun  yangi  bino   qurilmoqda.
karetalar  muzeyi — inson  shuhratparasligining  bir  ko‘rinishidir. 
Rimda  5 ta  hashamatli  kareta  portugal  rassomlari eskizlari  asosida  
44
 Bulding National Museums in Europe 1750-2010, 676 p.

---

97
tayyorlangan.  hozirda  ushbu  karetalardan  3 tasigina  saqlab  qolin-
gan. karetalar  muzeyida  turli  davrlarga  tegishli  bo‘lgan  hamda  
ko‘plab qirollarni qo‘shni mamlakat qirollariga,  zodagonlariga  sovg‘a  
tariqasida  bergan  karetalari  ham  yo‘q  emas. Misol  uchun,  qirol  kl-
ement XI  Portugaliya  qiroli  Joan V ga sovg‘a qilgan “Rim  karetasi”ni 
ham  ko‘rishimiz  mumkin.
shuningdek, ushbu muzeyni tomosha qilib, qirolicha Mariya  An-
tuanetta,  ispan monarxi Filip II, Filip III larni qanday karetalarda  yur-
ganliklarini  guvohi  bo‘lish  mumkin.  Ular XVI asrga  taalluqlidir.
Filip II ning  karetasi  juda  oddiy  bo‘lgan,  vaqt  o‘tishi  bilan  
ushbu  muzeydagi  karetalar  qiymati  yanada  qadrlandi,  ularni  tomo-
sha  qilish uchun  dunyoning  turli  burchaklaridan  sayyohlar  tashrif  
buyurishadi
45
.