Muxammed al-Xorezmiy atındaǵı Tashkent informaciyalıq texnologiyaları universiteti Nókis filialı «Telekommunikaciya texnologiyalari hám kásiplik tálim»

Til	Jaratilg’an jili	Avtorlar
Sho’lkem, firma
Ada	1979-80	Jean Ichbian	Cii-Honeywell (Fransiya)
ARL	1961-1962	Kenneth Iverson, Adin Falkoff	IBM
DELPHI	1995	Chak (Chuck) va Denni (Danny)	Borland
BASIC	1964-1965	JohnKemeny, Thomas Kurtz	Dartmouth Colleje
C	1972-1973	Dennis Ritchie	Bell Laboratories
C++	1980	Bjarne Strostrup	Bell Laboratories
FORTRAN	1950-1958	John Backus	IBM
HTML	1989	Tim Berners-Li	CERN, Jeneva
LOGO	1968-70	Seymour Papert	MassachusetS Institute of Techn.
Pascal	1967-1971	Niklaus Wirth	Federal Institute of Technology (Shveytsariya)
SIMULA	1967	Ole-Yoxan Dal, Kristen Nigaard	Norvegiya XM
Java	1995	Djeyms Gosling	Sun Microsystems

Algoritm túsinigi
Joqarıda belgilegenimizdek, qoyılǵan qandayda bir máseleni EHMda sheshiw ushın, daslep onıń matematikalıq modeli hám algoritmı jaratılıp keyininen programmasın dúziw kerek boladı. Bul úshlıqta algoritm blokı zárúrli áhmiyetke iye. Endi algoritm túsiniginiń tariypi hám ózgesheliklerin bayanlaymız. Algoritm, bul qoyılǵan máseleni sheshiw zárúr bolǵan ámeller izbe-izligi bolıp tabıladı. Mısalı, kvadrat teńlemeni sheshiw ushın tómendegi ámeller izbe-izligi zárúr boladı 1. a, b, c- koefficiyentler berilgen bolsın ;
2. berilgen a, b, c-koefficiyentler járdeminde diskriminant D=b2-4 ac esaplanadı;
3. D>0 bolsa, x1,2 =(- b  D)/(2* a);
4. D<0 Bolsa haqıyqıy sheshimi joq.

Algoritmdı súwretlew usılları
Joqarıda kórilgen mısallarda ádetde biz máseleni sheshiw algoritmın sózler
hám matematikalıq formulalar arqalı ańlatpaladik. Lekin algoritm basqa kórinislerde de beriliwi múmkin. Biz endi algoritmlardıń eń kóp ushraytuǵın túrleri menen tanısamız.
1. Algoritmdıń sózler arqalı ańlatılıwı. Bul usılda atqarıwshı ushın beriletuǵın
hár bir kórsetpe gápler, sózler arqalı buyrıq formasında beriledi.
2. Algoritmdıń formulalar menen beriliwi. Bul usıldan matematika, fizika,
ximiya sıyaqlı anıq pánler degi formulalardı úyreniwde paydalanıladı. Bul usıl geyde analitik ańlatıw dep ataladı.
3. Algoritmlardıń grafik formasında suwretleniwi. Algoritmlar arnawlı
geometriyalıq figuralar járdeminde suwretlenedi jáne bul grafik kórinis blok -sxema dep ataladı.
4. Algoritmdıń keste kóriniste beriliwi. Algoritmdıń bul tárzde suwretleniwinen de kóp paydalanamız. Mısalı, mektepte qollanilib kelinip atırǵan tórt xanalı matematikalıq kesteler yamasa hár qıylı lotareya kesteleri. Funksiyalardıń grafikların sızıwda da algoritmlardıń bahalar kestesi kórinislerinen paydalanamız. Bul sıyaqlı kestelerden paydalanıw algoritmları ápiwayı bolǵanlıǵı sebepli olardı ózlestirip alıw ańsat keshedi.
Joqarıda kórilgen algoritmlardıń súwretlew usılların tiykarǵı maqseti, qoyılǵan máseleni sheshiw ushın zárúr bolǵan ámeller izbe-izliginiń eń qolay jaǵdayınni anıqlaw hám usınıń menen paydalanıwshı tárepinen programma jazıwdı jáne de ańsatlastırıwdan ibarat. Tiykarınan programma da algoritmdıń basqa bir kórinisi bolıp, ol insannıń kompyuter menen baylanısin qolaylaw ámelge asırıw ushın mólsherlengen.

Baslaw
Algoritmik tillerde blok - sxemanıń tiykarǵı strukturalarına arnawlı operatorlar sáykes keledi. Bul orında sanı aytiw lazim, yaǵniy blok -sxemalardaǵı jazıwlar ádetdegi jazıwlardan úlken parq etpeydi.

a,b