Muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

---

MUXAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI 
 
KOMPYUTER TIZIMLARI KAFEDRASI
 
5330501- Kompyuter injiniring ta'lim yo'nalishi 
 
―
Real vaqt tizimlari
‖ fanidan 
Mavzu:
Real vaqt operatsion tizimlari
 
Bajardi: Samandarov H. 
Qabul qildi: Xujayorov I.SH.
Ishni bahosi: ___________ ball 
Samarqand – 2022 

---

 
REJA
1.
 
Real vaqt tizimlari tushunchasi 
2.
 
Real vaqt tizimlari loyihalash muammolari. 
3.
 
Real vaqt tizimada qisqacha tarixi. 
4.
 
 Real vaqt tizimi klassifikatsiyasi 
5.
 
 Xulosa 
1. Real vaqt tizimlari tushunchasi 
Real vaqt tizimi. Dasturiy tizim «real vaqt tizimi» bo‗lib hisoblanadi, ishning 
muvaffaqiyati nafaqat uning mantiqiy to‗g‗riligidan, balki olingan natijalar vaqtiga 
ham bog‗liq. Agar bunday tizim vaqtli cheklanishni qoniqtirmasa, unda uning 
ishidagi adashishlar qayd qilinishi lozim. Posıx 1003. 1 standarti «real vaqt» 
deganda, bu tizimning ma‘lum vaqt oralig‗ida servisning talab qilingan darajasi 
bilan ta‘minlash deb ta‘riflaydi. Shunday qilib, tizimning oldindan bashorat 
qilinmagan tashqi hodisalarining paydo bo‗lishiga vaqtning oldindan bashorat 
qilingan reaksiyasi real vaqt tizimining chegarasi bo‗lib hisoblanadi. Ba‘zida real 
vaqt tizimi tushunchasi «tezkor tizim» bilan tenglashtiriladi, biroq bu har doim 
ham to‗g‗ri bo‗lavermaydi, chunki tizimning ushlanib qolish reaksiyasining vaqti 

---

emas, balki ko‗rib chiqilayotgan vazifa uchun yetarli bo‗lgan vaqt muhimdir va U 
kafolatlangan bo‗lishi lozim. 
Ko‗pgina amaliy sohalarda «real vaqt»ga o‗zgacha tushuncha bilan qaraladi. 
Signallarga raqamli ishlov berish sohasidan misol qilib keltiramiz. Agar audio 
ma‘lumotlarga ishlov berishda tovushning har bir T soniyasi tahliliga T dan oshib 
ketuvchi vaqt kerak bo‗ladigan bo‗lsa, bunday ishlov berish jarayoni real vaqt 
jarayoni bo‗lib hisoblanmaydi. Agar T soniyadan kam talab qilinsa, bu endi real 
vaqt jarayoni bo‗lib hisoblanadi. «Qattiq» va «yumshoq» real vaqt tizimi ajratiladi. 
«Qattiq» real vaqt tizimi ma‘lum interval vaqtida harakatlarni bajarishni 
ta‘minlaydi. Odatda, bunday kafolatlar reaksiyaning o‗rnatilgan muddatidan chetga 
chiqishi tizimning ishlash qobiliyatining fatal buzilishiga olib keluvchi tizimlar 
uchun talab qilinadi. Bunga o‗xshash jamlanma quyidagilarni o‗z ichiga oladi: 
Boshqarish oqimi. 
Vazifalarni rejalashtirishning maxsus oqimi. 
Real vaqt signallari. 
Sinxronizatsiya vositalari. 
Yuqori oqimli taymerlar. 
Sinxron kirish — chiqish.