Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir

Majburiy  rezervlar.  Majburiy  rezerv  talablari  tijorat  banklarining  kredit 
resurslari  miqdoriga  ta’sir  ko’rsatish  orqali  iqtisodiyotdagi  pul  taklifini  tartibga 
solishda  pul-kredit  siyosatining  muhim  instrumentlaridan  biri  sifatida 
qo’llanilmoqda. 
Xususan,  2013  yil  davomida  inflyatsiya  va  pul  massasining  belgilangan 
prognoz  ko’rsatkichlaridan  kelib  chiqib  hamda  tijorat  banklarida  uzoq  muddatli 
resurs  bazasini  yanada  kengaytirish  maqsadida  diversifikatsiyalangan  majburiy 
rezerv  normalari  qo’llanilib,  tijorat  banklari  tomonidan  jalb  qilingan  yuridik 
shaxslarning  talab  qilib  olinguncha  va  1  yilgacha  bo’lgan  muddatli  depozitlari 
uchun – 15 foiz, 1 yildan 3 yilgacha bo’lgan depozitlar uchun – 12 foiz, 3 yildan 
ortiq bo’lgan depozitlar uchun – 10,5 foiz miqdorida o’zgartirilmasdan qoldirildi. 
2013 yilda tijorat banklarining Markaziy bankdagi majburiy rezervlari hajmi 
463,1 mlrd. so’mga yoki yil boshiga nisbatan 25,2 foizga ko’paydi. 
 O’z navbatida, O’zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg’armasi 
hisobvarag’iga  qo’shimcha  ravishda  1,2  mlrd.  dollar  miqdoridagi  mablag’lar 
yo’naltirilishi  pul  massasining  belgilangan  prognoz  ko’rsatkichidan  ortiqcha 
o’sishining  oldini  olishga  va  shu  orqali  ichki  bozorda  narxlar  barqarorligini 
ta’minlashga xizmat qildi. 
Shuningdek,  Markaziy  bankning  qayta  moliyalash  stavkasi  instrumentidan 
ham  pul  bozoridagi  foiz  stavkalarini  boshqarishda  hamda  iqtisodiy  o’sish 
jarayonlarini rag’batlantirish maqsadida foydalanildi. 
Inflyatsiya darajasi, pul massasi hajmining, iqtisodiyotning kredit resurslariga 
bo’lgan  talabini  etarli  darajada  qondirish   va  boshqa  makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlarning  2013  yilga  belgilangan  maqsadli  parametrlaridan  kelib  chiqib, 

---

 
128 
 
Markaziy  bankning  qayta  moliyalash  stavkasi  2013  yil  mobaynida  yillik  12  foiz 
miqdorida saqlab turildi. 
Qayta  moliyalash  stavkasini  shu  holatda  ushlab  turilishi  pul  bozorida 
moliyaviy  resurslarga  bo’lgan  talab  va  taklifning  muvozanatini  saqlashga,  real 
sektor  korxonalarining  investitsion  imkoniyatini  oshirishga,  iqtisodiyotni 
kreditlash  hajmini  yanada  kengaytirish  va  ayni  paytda  tijorat  banklari  resurs 
bazasining barqarorligini ta’minlashga xizmat qildi.