|
Masofaviy o‘qitish
– eng yaxshi an’anaviy va innovatsion
metodlar, o‘qitish vositalari va formalarini o‘z ichiga olgan sirtqi va
kunduzgi
ta’lim
singari
axborot
va
telekommunikatsiya
texnologiyalariga asoslangan ta’lim formasidir.
Masofaviy o‘qish
– bu yangi axborot texnologiyalari,
telekommunikatsiya texnologiyalari va texnik vositalariga asoslangan
ta’lim tizimidir. U ta’lim oluvchiga ma’lum standartlar va ta’lim
qonun-qoidalari asosida o‘quv shart-sharoitlari va o‘qituvchi bilan
muloqotni ta’minlab berib, o‘quvchidan ko‘proq mustaqil ravishda
shug‘ullanishni talab qiluvchi tizimdir. Bunda o‘qish jarayoni ta’lim
oluvchini qaysi vaqtda va qaysi joyda bo‘lishiga bog‘liq emas.
Masofaviy ta’lim
– masofadan turib o‘quv axborotlarini
almashuvchi vositalarga asoslangan, o‘qituvchi maxsus axborot muhit
yordamida, aholining barcha qatlamlari va chet ellik ta’lim
oluvchilarga ta’lim xizmatlarini ko‘rsatuvchi ta’lim majmuaidir.
Masofaviy o‘qitish tizimi
– masofaviy o‘qitish shartlari asosida
tashkil etiladigan o‘qitish tizimi. Barcha ta’lim tizimlari singari
masofaviy o‘qitish tizimi o‘zining tarkibiy maqsadi, mazmuni,
usullari, vositalari va tashkiliy shakllariga ega.
Nima uchun masofaviy ta’lim kerak bo‘lib qoldi? – degan savol
tug‘ilishi tabiiy. Bu savolga javob tariqasida quyidagilarni sanab
o‘tish mumkin:
188
- Ta’lim olishda yangi imkoniyatlar (ta’lim olishning arzonligi,
vaqt va joyga bog‘liqmasligi va boshqalar).
- Ta’lim
maskanlariga
talaba
qabul
qilish
sonining
cheklanganligi.
- Ta’lim olishni xohlovchilar sonining oshishi.
- Sifatli axborot texnologiyalarining paydo bo‘lishi va
rivojlanishi.
- Xalqaro integratsiyaning kuchayishi.
YUqorida sanab o‘tilgan sharoit va imkoniyatlar masofaviy
o‘qitishga ehtiyoj borligini ko‘rsatadi.
Masofaviy o‘qitishning ta’lim tizimida bir-biridan farqlanuvchi
model va shakllari mavjud bo‘lib, ular quyidagi qo‘llanish shartlari
bilan farqlanadi:
- geografik shartlar (masalan, mamlakat territoriyasi, markazdan
uzoqlikda joylashuvi, iqlimi);
- mamlakatning axborotlashuvi va kompьyuterlashtirish umumiy
darajasi;
- kommunikatsiya va transport vositalarining rivojlanish
darajasi;
- ta’lim jarayonida axborot va kommunikatsiya texnologiyalari
vositalarining qo‘llanish darajasi;
- ta’limda qo‘llaniladigan an’analari;
- masofaviy o‘qitish tizimi uchun ilmiy pedagog kadrlar
mavjudligi va ularning salohiyati va boshqalar.
Umuman olganda masofaviy ta’limning maqsadiga quyidagilar
kiradi:
- Mamlakat miqyosidagi barcha hududlar va chet eldagi barcha
o‘quvchilar, talabalar, ta’lim olishni xohlovchilarga birdek ta’lim olish
imkoniyatini yaratib berish.
- Etakchi universitetlar, akademiyalar, institutlar, tayyorlov
markazlari, kadrlarni qayta tayyorlash muassasalari, malaka oshirish
institutlari va boshqa ta’lim muassasalarining ilmiy va ta’lim berish
potensiallaridan foydalanish evaziga ta’lim berishning sifat darajasini
oshirish.
- Asosiy ta’lim va asosiy ish faoliyati bilan parallel ravishda
qo‘shimcha ta’lim olish imkoniyatini yaratib berish.
- Ta’lim oluvchilarni ta’lim olishga bo‘lgan ehtiyojini qondirish
va ta’lim muhitini kengaytirish.
189
- Uzluksiz ta’lim imkoniyatlarini yaratish.
- Ta’lim sifatini saqlagan holda yangi prinsipal ta’lim darajasini
ta’minlash.
YUqoridagilarni xulosa qilib shuni aytish mumkinki, masofaviy
ta’lim elementlarini ta’lim muassasalariga joriy etilishi har tomonlama
foyda keltiradi. Oliy ta’lim tizimida bu kompleksni joriy qilish uchun
barcha shart-sharoitlar mavjud.
Axborot kommunikatsiya texnologiyalari ta’lim jarayonida
(xususan, masofaviy ta’lim jarayonini) qo‘llash asosan ikki xil
ko‘rinishda amalga oshiriladi. Birinchi sharti bu texnik jihozlar bo‘lsa,
ikkinchisi
sharti
esa
maxsus
dasturiy
ta’minotlar
bilan
ta’minlanganligidir.
1. Texnik jihozlar bilan ta’minlanganlik: kompьyuterlar, tarmoq
qo‘rilmalari, yuqori tezlikdagi internet tarmoqlari,video konferensiya
jihozlari va hakazo.
2. Dasturiy ta’minotga: Mavjud qurilmalarni ishlatadigan
dasturiy ta’minotlardan tortib shu soha uchun mo‘ljallangan dasturlar
to‘plami kiradi.So‘nggi yillarda G‘arbda ta’lim tizimini boshqarishda
qo‘llanilib kelinayotgan Internet yoki Interanet tarmog‘i orqali
elektron shakldagi ta’lim turini Elearning (elektron ta’lim) atamasi
bilan kirib keldi.
Masofaviy ta’lim modellari.
Elektron ta’limi – axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
asosidagi ta’limning turli ko‘rinishlarini anglatuvchi keng
tushunchadir.
Elearning o‘z ichiga elektron o‘quv kontenetlarni bilim oluvchiga
etkazish usulidan kelib chiqqan holda guruhlarga ajratish mumkin.
YUNESKO
institutining
2000
yildagi
tahliliy
tadqikot
materiallarida (“Distance Education for the Information Society:
190
Policies, Pedagogy and Professional Development”) keltirilgan
masofali o‘kitish modellarini keltiramiz:
Do'stlaringiz bilan baham: |
