|
Uy vazifasi, talabalarning mustaqil ishi sifatida.
Talabalarning
mustaqil ishlarini tashkil etishning o'ziga xos shakli talabalarning uy
vazifalarini bajarish bo'yicha mustaqil mashg'ulotlari hisoblanadi.
Auditoriya
mashg’ulotining
mantiqiy
davomi
sifatida
o'qituvchilarning ko'rsatmasi bilan topshiriqni bajarish muddati
belgilanadi va topshirig'iga binoan amalga oshiriladi. O'quv jarayonini
tashkil etishning boshqa shakllaridan farqli o'laroq, ushbu ishni
bajarish uchun vaqt sarflash jadval bilan tartibga solinmaydi. Ish
tartibi va davomiyligi talabalarning qobiliyatlari va o'ziga xos
sharoitlariga qarab tanlanadi, bu nafaqat aqliy, balki tashkilotning
mustaqilligini ham talab qiladi. Uy ishi-bu mashg'ulotni to'ldiradigan
va ta'lim tizimining bir qismi bo'lgan talabalarning mustaqil ta'lim
olish faoliyatlaridir. Uning maxsus funksiyalari mustaqil ravishda
o'rganish, ish vazifalari va vositalarini aniqlash, o'qitishni
rejalashtirish qobiliyatini rivojlantirishdan iborat. U talabaning
fikrlash, irodasi, xarakterini rivojlantiradi. Uning asosiy maqsadi-
darsda olingan bilim va ko'nikmalarni mustahkamlash, ko'nikmalarni
rivojlantirish, yangi materiallarni o'zlashtirishdir. Olimlar uy
ishlarining
muvaffaqiyati
uchun
quyidagi
shartlarni
ajratib
ko'rsatadilar: talabalarning mustaqil ish qobiliyatlari, pedagogik
rahbarlik va uy vazifalarini bajarilishini nazorat qilish. Ikkinchidan, uy
vazifasi hajmini cheklash, vazifalarni aniq belgilash va bajarish
bo'yicha tavsiyalar, o'z vaqtida tekshirish va baholashni talab qiladi.
113
4.
Talabalarning ilmiy-tadqiqot ishlari. Talabalarning ilmiy-
tadqiqot ishlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Talabalarni ma'lum bir sohada ilm-fanning zamonaviy holati,
ilmiy-tadqiqot
faoliyatining
asosiy
yondashuvlari,
ilmiy
tadqiqotlarning zamonaviy usullari, tegishli sohalarda aniq nazariy va
amaliy bilimlar, ilmiy axborotni izlash usullari bilan tanishtirish.
2. Abstrakt fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish, ilmiy va texnik
axborot oqimida ilmiy yoki amaliy muammolarni topish qobiliyatlari,
muammolarni shakllantirish, tadqiqotni rejalashtirish, muammoni
nazariy hal qilish va olingan natijalar va topilmalarni eksperimental
tekshirish.
3. Talabalarning yakuniy amaliy natijalarga yo'naltirilishi va
ilmiy-tadqiqot ishlari natijasini rasmiylashtirish, ilmiy ma'ruza
tayyorlash, olingan natijalarni himoya qilish, og'ir ilmiy bahs-
munozaralarni olib borish.
Talabalarning
ilmiy-tadqiqot
ishlarining
quyidagi
turlari
ajratiladi:
1. Talabalarning amaldagi o'quv rejalarida ko'zda tutilgan o'quv-
ilmiy-tadqiqot ishlari. U, birinchi navbatda, kurs va diplom
loyihalariga tegishli; shuningdek, amaliy yoki seminar mashg'ulotlari
mavzularida tezislar yozishni ham o'z ichiga olishi mumkin.
2. O'quv rejalari talablaridan tashqari ilmiy-tadqiqot ishlari: fan
to’garagi (ko'pincha kichik kurs talabalari bilan ishlashda). Bu ilmiy-
tadqiqot ishlariga birinchi qadam – hisobot va tezislarni tayyorlash,
keyinchalik to'garak majlislarida yoki ilmiy konferensiyada eshitiladi.
O'quv yilining boshida tashkiliy yig'ilishda ma'ruza va tezislar
mavzusi tarqatilib, o'qituvchi har bir mavzu uchun adabiyotni tavsiya
qiladi va ish rejasini o'ylaydi. O'qituvchi talabalarga ilmiy tadqiqot
usullari va usullari, materiallarni to'plash, adabiyotlar ustida ishlash,
ilmiy asboblardan foydalanish bo'yicha 2-3 ta ma'ruza o'qishi,
shuningdek, talabalarni kafedra professor-o'qituvchilarining ilmiy
yo'nalishlari bilan tanishtirishi, zarur hollarda ularga yordam so'rab
murojaat qilishi mumkinligi haqida yordam beradi. Keyin jadval
tuziladi va tayyor hisobotlarni tinglash boshlanadi. Amalga oshirilgan
ishlar sarhisob qilinadi: ma'ruzalar tanlovi, ilmiy anjumanlar va fan
olimpiadalarida ishtirok etish, olimlar bilan uchrashuvlar, ilmiy
to'plamlarda eng yaxshi ishlar tezislarini nashr etish.
114
Talabalarning ilmiy va ilmiy-amaliy anjumanlarda ishtiroki. Ilmiy
anjumanlar nazariy ilmiy ma'ruzalar, ilmiy-amaliy – nazariy ilmiy
ma'ruzalar va amaliy muammolarni hal qilish yo'llarini muhokama
qilishni o'z ichiga oladi. Talabalarning eng yaxshi ma'ruzalari qayd
etiladi. Bunda o'qituvchi talabalarning ma'ruzalarini baholashning
quyidagi mezonlarini hisobga oladi: taqdim etilgan g'oyalarning
dolzarbligi, nazariy va amaliy ahamiyati, yangiligi va o'ziga xosligi,
mazmunan ravshanligi va aniqligi, taqdimot mantiqi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
