Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

so‘rov, 
eksperimentlar 
va 
kuzatishlar 
orqali to‘planadi; 
Kabinet va dala usuli aralashmasi
: kabinet usulida ikkilamchi va 
mavjud axborotlar yig‘iladi, 
dala tadqiqotlari 
orqali esa yangidan ma’lu- 
motlar yig‘iladi. Dala usuli bilan axborotlar, yuqorida aytilganidek, kuzatuv, 
eksperiment va so‘rov yo‘llari bilan yangidan yig‘iladi. 
Kuzatuv 
— birlamchi axborotlarni doimiy ro‘yxatga olish, ya’nijarayon, 
voqea, harakatlar sezish organlari orqali ko‘rib yozib boriladi. 
Eksperiment 
— birlamchi axborotlar sodir bo‘layotgan jarayonlarda 
tadqiqotchining faol qatnashishi orqali to‘planadigan metod. Eksperi- ment 
amaliyot shakli bo‘lib, haqiqiy holatni ifodalashi tufayli marketing qarorlarini 
asoslashga me’yyor — andoza bo‘ladi, shuning uchun ham ko‘proq ilmiy 
tadqiqotlar jarayonida o‘tkaziladi. 
So‘rov 
— biror obyektga va undagi jarayonga oid kishilarning fikr- 
mulohazasi, tafakkuri, dunyoqarashini bilish uchun maxsus anketadaoldindan 
tayyorlangan savol-javob (test) shaklida o‘tkaziladi. 
Marketing strategiyasida ansoff qoidasi 
— marketing nazariyasi va 
amaliyotida muhim o‘rin tutadigan bir konsepsiya. Ma’lumki, marketing 
strategiyasini ishlab chiqish — korxona (firma, kompaniya) faoliyatiga 
nisbatan dasturiy-maqsadli yondashuvdir. 
Segmentlash strategiyasi 
— barcha guruhdagi iste’molchilar havola 
etilgan tovarlar va xizmatlar bilan to‘yinganligi darajasini chuqurlash- tirish, 
eng mayda jihatlarni ham qo‘shganda bozor talabining eng ichkarisini 
tanlash; 
Diversifikatsiya strategiyasi 
— shunchaki tovarlarni tabaqalashtirish 
emas, aksincha, mutlaqo yangi va soha firmasi faoliyatining asosiy turlariga 
bog‘liq bo‘lmagan tadbirkorlik faoliyatining yoyilishini ham qo‘shganda, 
yangi tovarlarni ishlab chiqarish va ular bilan yangi bozor- larni o‘zlashtirish. 
Baynalmilallashtirish strategiyasi 
— yangi chet el bozorlarni o‘zlashti-rish; 
Bazaviy marketing strategiyasi 
— korxona (kompaniya)ning uzoq 
muddatli rejasi bo‘lib, g‘arb mamlakatlarida unga ko‘pincha «xomaki reja»,deb 

---

359 
tarif beriladi. Mazkur reja mufassal qayd etilgan strategiya rejalari tashqi 
muhitda voqealarning kutilmagan burilishlariga uchraydi, shuning uchun 
bazaviy uzoq muddatli strategiya (maqsadning o‘zi singari) bir marta 
berilgan va o‘zgarmas bo‘ladi.