Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

 
Sotish 
 
Foyda 
1- 
bosqich 2-bosqich 3-bosqich 4-bosqich 
 
 
 
9.5.-rasm. 
Tovarning hayotiylik davri mobaynida uning 
sotilishi vafoydaning tavsifi 
 
Tovarning hayotiylik davri bosqichlarini to‘laroq tushuntirishga harakat 
qilamiz. 
Tadqiqotlar va tovarning yaratilishi bosqichi. Tovarning hayoti uning 
mahsulot sifatida shakllanishidan ancha oldin – g‘oyalar, ishlanmalar 
ko‘rinishida boshlanadi. Yuqorida keltirilgan rasmda bu bosqichga tartib 
raqami qo‘yilmagan, chunki hali tovarning o‘zi mavjud emas. Bu bosqichda 
tadqiqotchilar marketing yordamida iste’molchining mazkur mahsulotga 
muhtojligini, potensial iste’molchilar kimlar bo‘lishini va g‘oyani amalga 
oshirishda qanday bozorni mo‘ljallash mumkinligini atroflicha o‘rganadilar. 
Korxona uchun tovarni yaratish- ning mazkur bosqichi – bu faqat xarajat va 
kelajakda kutiladigan daromadlardir. Bu yerda marketingning vazifasi 
potensial iste’mol- chilarga yangi g‘oya asosida yaratilajak tovar ular uchun 
qanday foyda keltirishini tushuntirib berishdan iborat. 
1.
 
Bozorga kirish bosqichi
. Bu bosqich tovarni tarqatish va uning 
bozorga kelib tushishi bilan boshlanadi. Bu bosqichda sotishning asta- sekin 
o‘sishi kuzatilsada, tovarni tarqatish xarajatlari ko‘pligi tufayli foyda hali 
hosil bo‘lmaydi. Bu yerda marketingning maqsadi aniq, ya’ni yangi tovar 
uchun bozorni yaratishdan iborat (ayniqsa, agar bu mutlaq yangi tovar va 
unga ehtiyoj hali bozorda namoyon bo‘lmasa). Bu bosqichda raqobatchilar 
deyarli yo‘q yoki ular juda kam sonni tashkil etadi. Bu bosqichda deyarli 
shular novatorlar bo‘lganligi uchun dastlab reklama aynan iste’molchilarga 
mo‘ljallangan bo‘lishi kerak. Bu bosqichda marketingning asosiy vazifasi 
birlamchi talabni tez shakllantirish va potensial xaridorlarni haqiqiy 
xaridorlarga aylan- tirishdan iborat. Shuningdek, bu bosqichda sotishni 
rag‘batlantirish, reklamani tashkil etish va tovarni taqsimlashning ishonchli 
kanallarini shakllantirish maqsadga muvofiq hisoblanadi.