Mustaqillik yillarida kino mmt-77/22 talabasi Usmonov Isfandiyor tayyorldi

Mustaqillik yillarida kino

MMT-77/22 talabasi Usmonov Isfandiyor tayyorldi

Kino tarixi haqida

• Kino 1895-yil 28 dekabrda Parijda (ixtirochilar aka-uka O. va L. Lyumyerlar) yuzaga kelgan. Uning yuzaga kelishi, oʻz navbatida, insoniyatning badiiy madaniyati tarixida obʼyektiv qonuniyat bosqichi boʻldi. Kino sanʼatining qaror topishida amerika kinorejissyori D. Griffitnit xizmatlari katta. Birinchi boʻlib, u yirik plan, parallel montaj, kengaytirilgan panorama kabi ifodali vositalarni qoʻllagan. Shuningdek, S. Eyzenshteyn, Ch. Chaplin, E. Shtrogeym, K.Dreyer, K. Vidor, R. Kler qabilar ham jahon kinosi rivojiga munosib hissa qoʻshdilar.

Mustaqillik yillarigacha kino san’ati

• Oʻzbekistonda birinchi film 1897-yil "Eski joʻva" maydonida koʻrsatilgan. 1908-yildan Toshkent, Samarqand, Qoʻqon va boshqa shaharlarda chet el filmlari namoyish etilgan. Oʻzbek milliy Kino sanʼati 20-asrning 20-yillarida vujudga keldi. Birinchi oʻzbek kinooperatori Xudoybergan Devonov oʻzining ilk hujjatli-xronikal filmlarida oʻzbek xalqining hayotini, urf-odatlarini, Xorazm manzaralarini aks ettirishga intilgan.

• 1924-yil rus-buxoro shirkati "Buxkino", 1925-yil Toshkentda "Sharq yuldoʻzi" (1936-yildan "Oʻzbekfilm") kinofabrikasining tashkil boʻlishi oʻzbek Kino sanʼati rivojini boshlab berdi. Toshkent studiyasiga hali kino sohasida yaxshi tanilmagan rus kino arboblarining kelishi, ularning kasbiy saviyasining pastligi haqiqiy milliy mazmundagi kinolar yaratishga yoʻl qoʻymasdi. Ular yaratgan filmlar faqat ekzotik va tashviqiy harakterda boʻlib, oʻzbeklar hayoti boʻzib koʻrsatilardi, oʻzbek ayollari rolini rus aktrisalari oʻynashi natijasida qahramonning ichki dunyosi, uning psixologik kechinmalari ochib berilmasdi

Mustaqillik yillarida kino san’ati

• Mustaqillik yillarida kino san'ati rivoj topdi. 1996— yilda «O'zbekfilm» tasarrufida 8 ta kinostudiya, 30 ga yaqin mustaqil ijodiy studiyalar faoliyat yuritdi. 1996— yilda tashkil etilgan «O'zbekkino» davlat aksionerlik kompaniyasi, uning davlat tomonidan moddiy jihatdan qo'llab-quvvatlanishi kino san'atining rivojida muhim ahamiyatga ega bo'ldi

• 1991-2002— yillarda 60 ga yaqin badiiy filmlar yaratildi. «Temir xotin», «Dallol», «Sharif va Ma'rif», «Tilla bola», «Buyuk Amir Temur», «Yulduzingni ber, osmon», «Kenja singil» va boshqa filmlarda milliylik va zamonaviylik uyg'unligi yaqqol namoyon bo'ldi. 1997— yil 22-29 may kunlari XII Xalqaro Toshkent kinofestivali bo'lib o'tdi. Unda 32 ta davlat va 8 ta xafqaro tashkilotdan vakillar, kino san'ati ustalari qatnashdi. «Buyuk Amir Temur» filmi ijodkori R.Ibrohimovga festival bosh sovrini — «Neksiya» avtomobili berildi.

• Mustaqillik yillarida o'nlab hujjatli filmlar yaratildi. «O'zbekiston bahorlari», «Ulkan odim», «Ular Germaniyada o'qigan edilar», «O'zbekiston qahramonlari», «Umid qaldirg'ochi», «Istiqlol fidoyilari» va boshqalar shular jumlasidandir.

• 2018-yil 24- iyulda O‘zbekiston Prezidentining «Milliy kinoindustriyani rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida» qarori mamlakatimizda kino san'atini yanada rivojlantirish, sohada malakali mutaxassislar tayyorlash, zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini oshirish, xalqaro hamkorlikni mustahkamlash bo‘yicha muhim tadbirlarga asos bo‘lmoqda. Muhtaram Prezidentimizning tashabbuslari bilan 2021 yilning oktyabr oyida mamlakatimizda bir paytlar mashhur bo‘lgan Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi mamlakatlari kino ijodkorlari ishtirokida har ikki yilda o‘tkazilib kelingan xalqaro kinofestivalning qayta tiklanish va o‘tkazilishi o‘zbek kino san'atining yana bir yutug‘idir.

• Ayni paytda “O`zbekkino” milliy agentligi faoliyatida tub burilish yasalmoqda. Buni nafaqat kinematografiya, balki animasiya, hujjatli filmlar, sohada kadrlar siyosati, modernizasiya jarayonlarida yaqqol kuzatish mumkin. Sohadagi yangiliklar, ko`pchilikning diqqat-e`tiborini o`ziga qaratgan muhim voqealar, yurtimiz va xorijlik kinoijodkorlar o`rtasidagi hamkorlik, erishilayotgan yutuqlar yurtimizda kino san`ati yangi bosqichga ko`tarilayotganidan dalolat bermoqda.

• Ayni kunlarda katta shov-shuvlarga sabab bo`layotgan “Qo`qon shamoli” filmi taqdimotiga yaqin turgan bo`lsak, ulug` jadidchi bobomiz Abdulla Avloniy hayoti va ijodiga bag`ishlangan “Avloniy” filmi ham tayyor bo`lish arafasida. Hozirgi kunda filmning montaj ishlari olib borilmoqda.

E'tiboringiz uchun raxmat