Mustaqil ishi mavzu: Noorganik ionlar, ularning funksiyalari Tekshirdi: Yunusova Muslima Reja

Azot tuproqda asosan to‘rt xil birikma holida:

1. 
   Chirindi (gumus) azoti,
   
2. 
   ammoniy tuzlari,
   
3. 
   nitratlar (NO3),
   
4. 
   Oqsil organik azoti (to‘liq parchalanmagan o‘simlik qoldiqlari) va ularning o‘zgarish mahsulotlari – aminokislotalar, peptidlar, amidlar va aminlar holida mavjud bo‘ladi.
   

Azotni tuproqdagi organik birikmalarini eruvchanligi bo‘yicha uch guruhga:

1. 
   Suvda eriydigan,
   
2. 
   Suyultirilgan kislota bilan gidrolizlanganda eritmaga o‘tuvchi
   
3. 
   Suyultirilgan kislota bilan gidrolizlanganda erimaydigan Erimaydigan guruhga mansub bo‘lgan azot kam harakatchan va o‘simliklarga yaxshi singmaydi.
   

O‘rta Osiyoning sug‘oriladigan dehqonchilik mintaqalarida yuqori hosil olish uchun tuproqda azot zahirasi yetarli emas, shuning uchun bu yerlarda azotli o‘g‘itlar qo‘llaniladi. O‘simliklardagi azotning ko‘p qismi oqsil moddalari holida bo‘ladi. Turli urug‘lar oqsili tarkibidagi azot miqdori 16,5–17,5 % ni tashkil qiladi. G‘o‘za-beda almashlab ekishda beda ekilgan har gektar yerda biologik azotga boy 20 tonnagacha organik modda hosil bo‘ladi; undagi biologik azot miqdori 400– 600 kg/g. Azotdan o‘g‘itlar ishlab chiqarishda, ko‘pchilik sanoat sohalari, jumladan, metallurgiyadagi turli kimyoviy jarayonlarda inert muhit sifatida foydalaniladi.

Azot ionining inson hayotidagi ahamiyati
Inson tanasidagi tarkibi:tana vaznining 3%; qon - 3,1mg/ml;
mushak to'qimasi - 7,2%; suyak to'qimasi - 4,3%
Biologik rol: barcha hayot shakllari uchun muhim:
Oqsillar, aminokislotalar, nuklein kislotalar, ATF va boshqalar tarkibiga kiradi
Muhim moddalar;

• 
  Barcha mahsulotlari tarkibiga kiradi;
  
• 
  Ammiak organizmdagi ortiqcha kislotalarni zararsizlantiradi;
  
• 
  Azot oksidi eng muhim immunotrop vositachilardan biri bo'lib, stimulyatsiya qiladi
  
• 
  Fagotsitozni o'zgartiradi va hujayra ichidagi parazitlarni o'ldiradi;
  
• 
  Nitrat oksidi tizimli va mahalliy gemostatikani saqlashda ishtirok etadi.
  
• 
  Azot oksidi oshqozon- ichak trakti, siydik va reproduktiv tizim vazifasini bajaradi
  
• 
  Azot oksidi sito-molekulalarning qarishini yo'q qilishda ishtirok etadi.
  
• 
  Katalaza, gemoglobin, shuningdek hujayralardagi apoptozning induksiyasida; bu yerda erkin temir darajasi ko'tariladi.