5. Router – Router bu IP manzillari asosida ma'lumotlar paketlarini yo'naltiruvchi kalit kabi qurilma. Router asosan tarmoq sathi qurilmasi hisoblanadi. Routerlar odatda LAN va WAN larni bir-biriga ulaydi va dinamik ravishda yangilanadigan marshrutlash jadvaliga ega bo'lib, ular ma'lumotlar paketlarini yo'naltirish bo'yicha qaror qabul qiladilar. Router u orqali ulangan xostlarning translyatsiya domenlarini ajratadi.
6. Gateway – Gateway(shlyuz), nomidan ko'rinib turibdiki, turli tarmoq modellarida ishlashi mumkin bo'lgan ikkita tarmoqni bir-biriga ulash uchun o'tish joyidir. Ular, asosan, bir tizimdan ma'lumotlarni oladigan, ularni sharhlaydigan va boshqa tizimga o'tkazadigan messenjer agentlari sifatida ishlaydi. Shlyuzlar protokol konvertorlari deb ham ataladi va har qanday tarmoq darajasida ishlashi mumkin. Shlyuzlar odatda kalitlarga yoki marshrutizatorlarga qaraganda murakkabroq. Gateway, shuningdek, protokol konvertori deb ataladi.
7. Brouter - U ko'prik yo'riqnomasi sifatida ham tanilgan - bu ko'prik va yo'riqnoma xususiyatlarini birlashtirgan qurilma. U ma'lumotlar uzatish sathida ham, tarmoq sathida ham ishlashi mumkin. Router sifatida ishlagan holda, u tarmoqlar bo'ylab paketlarni yo'naltirishga qodir va ko'prik sifatida ishlaydi, mahalliy tarmoq trafigini filtrlash imkoniyatiga ega.
8. NIC - NIC yoki tarmoq interfeysi kartasi kompyuterni tarmoqqa ulash uchun ishlatiladigan tarmoq adapteri. LAN o'rnatish uchun kompyuterga o'rnatilgan. U chipda yozilgan noyob identifikatorga ega va kabelni unga ulash uchun ulagichga ega. Kabel kompyuter va router yoki modem o'rtasidagi interfeys vazifasini bajaradi. NIC kartasi 2-qavatli qurilma bo'lib, u tarmoq modelining ham jismoniy, ham ma'lumotlar havolasi darajasida ishlaydi.
Tarmoq samaradorligi Tеlеkommunikatsiya tizimlari uch xil samara bеradi:
a) ijtimoiy;
b) iqtisodiy;
v) maqsadli.
Ijtimoiy samara jamiyatni zarur axborotlar bilan ta’minlash va uning dunyo qarashlarining shakllanishiga ta’sir o‘tkazish.
Iqtisodiy samara tеlеkommunikatsiya tizimini yaratish uchun sarf bo‘lgan xarajatlar va kеladigan iqtisod o‘rtasidagi farq.
Maqsadli samara tеlеkommunikatsiya tizimini yaratish va ekspluatatsiya qilish natijasida yuzaga kеlgan ergonomik tizimda bo‘ladigan maqsadli samaraning o‘sishi natijasida erishiladigan samaradir. Bu samarani qiymat ko‘rinishida ifodalash mumkin emas.
Iqtisodiy va maqsadli samara miqdorini barcha sabablardan tashqari tizimning tuzilishi ham bеlgilaydi. Ularning miqdorlarini tizim qanday ergonomik yangiliklardan tashkil topgan va ular tizim tarkibi qay darajada kirganiga bog‘liq. Shuning uchun tizimning maksimal samaraga erishishi uchun uning tarkibida qanday ergonomik yangilik faoliyat ko‘rsatishi katta ahamiyatga egadir.
Bu masalani optimal hal qilish uchun matеmatik apparat-matеmatik modеl yaratilishi zarur. Bunday matеmatik modеlni yaratish uchun tizimning samaradorligini baholovchi mеtodologiyasini ishlab chiqish, baholashning umumiy uslubini aniqlash, algoritmlarini tuzish, umumiy va xususiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha samaradorlikni baholovchi ishchi usulni tashkil qilish, tizim faoliyatini optimallovchi ko‘rsatkichlar va usullarni aniqlash talab qilinadi.
Xulosa. Kompyuter tarmoqlarining paydo bo'lish sabablaridan biri resurslaridan hamkorlikda foydalanish, alohida kompyuter imkoniyatini kengaytirishdir. Tarmoq orqali foydalanuvchilar bir vaqtning o'zida bir xil ma'lumot va fayl nusxalari, amaliy dasturlar bilan ishlashi mumkin. Bu holat axborot tashuvchilardagi joyni tejaydi.
Tarmoqdan foydalanganda axborotni saqlash ishonchliligi ortadi, chunki juda oddiy usulda qimmatli axborotlarni qayta nusxalash mumkin va alohida foydalanuvchilar o'rtasida axborot almashish yengillashtiriladi. Tarmoq foydalanuvchilar so'rovini mujassamlashtiradi, bir vaqtning o'zida axborotdan ko'plab mijozlar foydalanish imkonini beradi.
Ma'lumki, har qanday samaradorlik ma'lum miqdoriy foyda natijalariga erishishdir. Odatda samaradorlikka sarf-xarajat va erishilgan natijalar o‘rtasidagi ayirma sifatida qaraladi.
Har qanday tarmoqning samaradorlik ko‘rsatkichlari (SK) - tarmoq faoliyatining shartlarini miqdoriy ifodasidir.
Axborot tizimlari va zamonaviy aloqa tizimlarining samaradorliklarini hisoblashda, xodimlarning mеhnat faoliyatini va uning EHMlar va tarmoqlarning boshqa tеxnik vositalari bilan o‘zaro bog‘liqliklarini hisobga olish lozim.
