Mustaqil Ish Mavzu: Grunt qatlamlarining turg’unligi

Ixtiyoriy shakldagi qiyalikning tu rg’unlik shartlari Asosiy hollar. Dastlab bir biridan farqlanuvchi ikki holni qarab chiqamiz. Bularning birida qiyalik sof sochiluvchan qumli gruntdan iborat, ikkinchisida esa zarrachalari boglangan loyli gruntdan tashkil topgan.

Ixtiyoriy shakldagi qiyalikning tu rg’unlik shartlari Asosiy hollar. Dastlab bir biridan farqlanuvchi ikki holni qarab chiqamiz. Bularning birida qiyalik sof sochiluvchan qumli gruntdan iborat, ikkinchisida esa zarrachalari boglangan loyli gruntdan tashkil topgan.

Birinchi hol. Sof sochiluvchan qumli gruntdan tashkil topgan qiyalik ustida kichik o ’ichamli qattiq jism M yotibdi. deb faraz qilamiz (6.2-rasm). Bu jismning og‘irligi p„ ni nkki tashkil etuvchiga ajratamiz: qiyalik yuzasiga tik yoiialgan N va unga urinma bo’lgan T. Urinma kuch ( T) o ‘z navbatida tik kuchga monand bo’lgan ishqalanish kuchi T1 qarshiligiga qaramay M jismni qivalikdan pastga siljitishga harakat qiladi. Ma’lumki, sof sochiluvchan qumli grunt zarralarining sirti o'ziga xos notekisliklardan iborat boiadi. Tik yo’nalgan zo‘riqish N ta’sirida grunt zarralarining o'zaro yaqinlashuvi va jipslashuvi natijasida ular orasida siljishga qarshi ishqalanish kuchi T1 hosil boiadi. Tajribalaming ko'rsatishiga ko’ra hosil boigan ishqalanish kuchi T1 malum miqdorgacha tik zo’riqishish N bilan chiziqli bogianishda boiadi. Buni hisobga olsak, T’=N*F

Birinchi hol. Sof sochiluvchan qumli gruntdan tashkil topgan qiyalik ustida kichik o ’ichamli qattiq jism M yotibdi. deb faraz qilamiz (6.2-rasm). Bu jismning og‘irligi p„ ni nkki tashkil etuvchiga ajratamiz: qiyalik yuzasiga tik yoiialgan N va unga urinma bo’lgan T. Urinma kuch ( T) o ‘z navbatida tik kuchga monand bo’lgan ishqalanish kuchi T1 qarshiligiga qaramay M jismni qivalikdan pastga siljitishga harakat qiladi. Ma’lumki, sof sochiluvchan qumli grunt zarralarining sirti o'ziga xos notekisliklardan iborat boiadi. Tik yo’nalgan zo‘riqish N ta’sirida grunt zarralarining o'zaro yaqinlashuvi va jipslashuvi natijasida ular orasida siljishga qarshi ishqalanish kuchi T1 hosil boiadi. Tajribalaming ko'rsatishiga ko’ra hosil boigan ishqalanish kuchi T1 malum miqdorgacha tik zo’riqishish N bilan chiziqli bogianishda boiadi. Buni hisobga olsak, T’=N*F