Mustaqil ish Mavzu: Beyes formulalari. Bernulli formulasi. Muavr-Laplasning lokal va integral formulalari. Puasson formulasi. Guruh

Diskret tasodifiy miqdorlar sistemasi tashkil etuvchilarning shartli taqsimot qonunlari. - 2 о‘lchovli diskret tasodifiy miqdorni kо‘rib chiqamiz. Tashkil etuvchilarning mumkin bо‘lgan qiymatlari ; bо‘lsin. U holda tashkil etuvchilarning sharti ostidagi shartli taqsimoti quyidagicha aniqlanadi:
.
- shartli ehtimollik formulasi yordamida hisoblanadi.
tashkil etuvchilarning sharti ostidagi shartli taqsimoti ham shu kabi aniqlanadi:

Uzluksiz tasodifiy miqdorlar sistemasi tashkil etuvchilarining shartli taqsimot qonunlari. - ikki о‘lchovli uzluksiz tasodifiy miqdorning zichlik funksiyasi bо‘lsin. tashkil etuvchining qiymatidagi shartli zichligi deb sistemaning birgalikdagi zichlik funksiyasining tashkil etuvchining zichlik funksiyasiga nisbatiga aytiladi:
.
tashkil etuvchining shartli zichligi ham xuddi shunday hisoblanadi:

Quyidagi xossalarga о‘rinli::


1. BERNULLI SXEMASI

Bog‘liqsiz tajribalar. Bernulli taqsimoti Faraz qilaylik muayyan shatrlarda ta bog‘liqsiz tajribalar о‘tkazilayapti. Bu tajribalarning har birida ikki xil natija kutiladi: ehtimollik bilan «muvaffaqiyat» va ehtimollik bilan «muvaffaqiyatsizlik». Bunday tajribalar seriyasi Bernulli sxemasi deb ataladi. (Tajribalar seriyasida ishlatilayotgan «muvaffaqiyat» va «muvaffaqiyatsizlik» terminlari an’anaviy atamalar bо‘lib, biz uchun ularning nomlaridan kо‘ra tajriba natijalari muhim.)
Bernulli sxemasida muvaffaqiyatlar sonini deb belgilasak, bu kattalik diskret ehtimollik fazosida berilgan tasodifiy miqdor bо‘ladi. Darhaqiqat, agar tajriba muvaffaqiyat bilan tugasa, , aks holda deymiz va vektorni qaraymiz. Bu vektorni chekli ehtimollik fazosining nuqtasi sifatida qaraymiz: . Bu nuqtaning berilishi barcha ta tajribaning natijalarini aniqlaydi va aksincha. Shunday qilib, miqdor tasodifiy tajriba natijasining funksiyasidir va
.
Endi ehtimollik fazosida ehtimollikni aniqlaymiz. Barcha ta tajriba о‘zaro bog‘liqsiz va muvaffaqiyat ehtimolligi har bir tajribada bir xil ekanligidan
, (1.1)
bu yerda son tajribada natijaning ehtimolligidir; .
Shartga kо‘ra
.
Demak, (1.1) formulaning о‘ng tomonida ga teng kо‘paytuvchilarning soni larning orasidagi birlar lar sonicha, ga teng kо‘paytuvchilarning soni esa larning orasidagi nollar lar sonicha. YA’ni
. (1.2)
Yuqoridagi mulohazalar asosida tasodifiy miqdorning taqsimot qonunini aniqlaymiz:
(1.3)
(1.2) formulaga kо‘ra (1.3) tenglikning о‘ng tomonidagi har bir qо‘shiluvchi uchun

tenglikka ega bо‘lamiz. Bu qо‘shiluvchilar soni esa roppa-rosa

ta. Haqiqatdan ham ta komponentasi lardan va ta komponentasi lardan iborat bо‘lgan о‘lchovli vektorlar soni ga teng. Chunki bunday vektorlarning soni ularning komponentalarida ta birlarni joylashtirish orqali aniqlanadi va ma’lumki, birlarning joylari sondagi turli xil usul bilan tanlanishi mumkin.
Demak, tasodifiy miqdorning taqsimot qonuni
. (1.4)
Nyuton binomi formulasidan foydalansak, (1.4) formulaga kо‘ra fuyidagiga ega bо‘lamiz:
.
Oxirgi tenglikni hosil qilishda biz ehtimollikning shartidan foydalandik. Unga kо‘ra
.
Shunday qilib,
. (1.5)
Yuqoridagi munosabatdan

ekanligi kelib chiqadi.
Quyidagi teorema tasdig‘i Bernulli sxemasi bо‘yicha ta tajribada muvaffaqiyatlar sonining toq sonda bо‘lishi ehtimolligini hisoblash imkonini beradi.