Mustaqil ish Mavzu : Genoterapiya Bajardi: 401-Tibbiy biologiya guruh talabasi

Olimning «Prosidingz of Neyshnl Akademii of Sayns» jurnaliga ma’lumot berishicha, genlarda organizmda oqsil molekulalarini sintez qilish uchun zarur axborot saqlanadi. Hujayradan ma’lum bir modda sintezlanib ajralib chiqishi uchun esa undagi genlarni maqsadli ravishda o‘zgartirish yoki unga yangi genlarni kiritish talab etiladi. Shu bois tadqiqotchilar barcha say’-harakatlarni inson uchun zarur ma’lum genlarni hujayralar tarkibiga kiritish usullarini ishlab chiqishga qaratishdi. Buning uchun esa, avvalo, kerakli genlarni hosil qilishni o‘rganish talab etilardi. E’tiborlisi, ko‘plab izlanish va amaliy tajribalar samarasi o‘laroq, mutaxassislar qisqa fursat ichida genlarni sintezlashni amaliyotga keng joriy etishdi. Bugun mazkur jarayonni hatto kompyuter orqali amalga oshirishga ham erishilganki, natijada olimlar amaliy tadqiqotlarni olib borishda qator ustunlik va yengilliklarga ega bo‘ldi. Birinchi bosqichdan muvaffaqiyatli o‘tgach, tadqiqotchilar genni hujayraga kiritish metodikasi ustida bosh qotira boshladilar. Bunda asosiy qiyinchiliklar tayyor sintezlangan genni hujayraning irsiy ma’lumotlar apparatiga kiritish bilan bog‘liq bo‘lgan. Aslida aynan shu sabab, atigi 20 yillar oldin ham gen terapiyasi muqarrar muvaffaqiyatsiz va hattoki, aql bovar qilmas ish sifatida ta’riflanardi.  Boisi, yangi gen hujayraga shunday aniq joylashtirilishi talab etilardiki, yakunda u chindan ham kerakli moddalarni ishlab chiqishi va zarur vazifani bajarishi lozim edi. Yana bir tomoni: organizmga kiritilgan gen «yot» modda sifatida qabul qilinmasligi kerak. Bularni e’tiborga olgan tadqiqotchilar ayni kunda organizmga yot DNKni kiritishning o‘ziga xosliklarini o‘rganish va genetik zarrani tanaga muvaffaqiyatli kiritish usullarini aniqlash borasida ko‘proq tajriba o‘tkazmoqda.    

• Olimning «Prosidingz of Neyshnl Akademii of Sayns» jurnaliga ma’lumot berishicha, genlarda organizmda oqsil molekulalarini sintez qilish uchun zarur axborot saqlanadi. Hujayradan ma’lum bir modda sintezlanib ajralib chiqishi uchun esa undagi genlarni maqsadli ravishda o‘zgartirish yoki unga yangi genlarni kiritish talab etiladi. Shu bois tadqiqotchilar barcha say’-harakatlarni inson uchun zarur ma’lum genlarni hujayralar tarkibiga kiritish usullarini ishlab chiqishga qaratishdi. Buning uchun esa, avvalo, kerakli genlarni hosil qilishni o‘rganish talab etilardi. E’tiborlisi, ko‘plab izlanish va amaliy tajribalar samarasi o‘laroq, mutaxassislar qisqa fursat ichida genlarni sintezlashni amaliyotga keng joriy etishdi. Bugun mazkur jarayonni hatto kompyuter orqali amalga oshirishga ham erishilganki, natijada olimlar amaliy tadqiqotlarni olib borishda qator ustunlik va yengilliklarga ega bo‘ldi. Birinchi bosqichdan muvaffaqiyatli o‘tgach, tadqiqotchilar genni hujayraga kiritish metodikasi ustida bosh qotira boshladilar. Bunda asosiy qiyinchiliklar tayyor sintezlangan genni hujayraning irsiy ma’lumotlar apparatiga kiritish bilan bog‘liq bo‘lgan. Aslida aynan shu sabab, atigi 20 yillar oldin ham gen terapiyasi muqarrar muvaffaqiyatsiz va hattoki, aql bovar qilmas ish sifatida ta’riflanardi.  Boisi, yangi gen hujayraga shunday aniq joylashtirilishi talab etilardiki, yakunda u chindan ham kerakli moddalarni ishlab chiqishi va zarur vazifani bajarishi lozim edi. Yana bir tomoni: organizmga kiritilgan gen «yot» modda sifatida qabul qilinmasligi kerak. Bularni e’tiborga olgan tadqiqotchilar ayni kunda organizmga yot DNKni kiritishning o‘ziga xosliklarini o‘rganish va genetik zarrani tanaga muvaffaqiyatli kiritish usullarini aniqlash borasida ko‘proq tajriba o‘tkazmoqda.