|
int binarqidiruv(int arr[], int l, int r, int x)
{
while (l <= r)
{
int m = l + (r-l)/2;
// X o'rtadagi elementga tengmi yo'qmi tekshiramiz
if (arr[m] == x)
return m;
// Agar x katta bo'lsa, chapni hisobga olmaymiz
if (arr[m] < x)
l = m + 1;
// Aks holda o'ng tarafni hisobga olmaymiz
else
r = m - 1;
}
// Dastur bu yerga qachonki x element topilmaganda yetib keladi.
return -1;
}
int main(void)
{
int arr[] = {2, 3, 4, 10, 40};
// Elementlar sonini n ga o'zlashtirayabmiz
int n = sizeof(arr)/ sizeof(arr[0]);
int x = 10;
int natija = binarqidiruv(arr, 0, n-1, x);
(natija == -1)? printf("X soni massiv ichida topilmadi.")
: printf("X soni massivning %d o'rnida.", natija);
return 0;
}
Chiziqli va binar qidiruv
Aytaylik bizga massiv berilgan:
a := []int{1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
Bizga ushbu massivda biron bir element bor yoki yo'qligini tekshira oladigan dastur tuzish sharti qo'yilgan.
Ushbu masalani yechishda eng birinchi xayolga keladigan usul - bu massivni ketma-ket har bir elementini solishtirib chiqish va bu usul:
Chiziqli qidiruv - Linear Search deb ataladi, va bu usul kodi quyidagi ko'rinishda:
func linearSearch(a []int, condidate int) int {
for i := 0; i < len(a); i++ {
if a[i] == condidate {
return i
}
}
return -1
Ko'rib turganingizdek, funksiyamiz 2 ta parametr qabul qiladi, birinchisi massivni o'zi, ikkinchisi esa biz qidirayotgan element. Agar uni topa olmasak, "-1" qiymatni qaytaramiz.
Endi bundan optimal bo'lgan usul - binar(ikkilik) qidiruvni ko'rib chiqsak.
Bu usulda ham funksiyaga 2 ta parametr, birinchisi massiv o'zi keyin esa biz qidirayotgan elementni parametr sifatida beriladi. Qidiruv esa quyidagicha:
Dastlab biz massiv boshi va oxirini o'zimiz uchun o'zgaruvchilarda belgilab olamiz, mening kodimda bu left va right o'zgaruvchilaridur:
left := 0 right := len(a)
so'ngra quyidagi shart bajarilgan holda
left < right
quyidagi ketma-ket operatsiyalarni amalga oshiramiz
left va right index lari markazidagi elementni topamiz (left + right) / 2
topilgan elementimiz biz qidirayotgan elementga teng bo'lsa unda mid elementni javob sifatida qaytaramiz
agar a[mid] elementimiz biz qidirayotgan elementdan kichkina bo'lsa biz left = mid deb belgilaymiz va shunda a[mid:right] bo'lagida qidiruv davom etadi.
agar a[mid] elementimiz biz qidirayotgan elementdan katta bo'lsa demak right = mid deb belgilaymiz shunda qidiruv a[left:mid] bo'lagida qidiruv davom etadi.
Shu zaylda qidiruv left < right shart bajarilmagunicha davom etadi, agar bu jarayonda biz qidirgan element topilmasa u xolda -1 javob qaytariladi, quyida dastur kodi keltirilgan:
func binarySearch(a []int, condidate int) int {
left := 0
right := len(a)
for left < right {
mid := (left + right) / 2
if a[mid] == condidate {
return mid
}
if a[mid] < condidate {
left = mid
} else {
right = mid
}
}
return -1
}
Bu usul binar qidiruvni iterativ usuli deyiladi, shuningdek bu algoritmni rekursiya usulida ham yozish mumkin, rekursiv usulni erinmasangiz o'zingiz yozib ko'ring. Bitta urinishda ko'pchilik dasturchilar bu narsani to'g'ri yoza olishmaydi va bu normal holat, chunki xato bor joyda o'z ustida ishlash uchun imkoniyat bo'ladi.
Endi bu qidiruv usullarini ayrim jihatlarini keltirib o'tamiz:
funksiyaga berilayotgan massiv Binar qidiruv uchun albatta o'sish tartibida bo'lishi talab qilinadi, chiziqli qidiruv uchun esa berilayotgan massiv qay tartibda bo'lishini ahamiyati yo'q
chiziqli qidiruvda elementlarni bittalab har birini tekshiriladi, binarda esa algoritmidan kelib chiqib chiziqliga nisbatan ancha kam solishtirish amali bajariladi, chiziqli qidiruvning ishlash vaqti ko'pi bilan O(n) va binar qidiruvniki ko'pi bilan O(log n).
Xulosa : Binar qidiruv Chiziqli qidiruvdan ancha tezroq ishlaydi. Maqola internetdan olingan ma'lumotlar asosida tayyorlandi. Binar qidiruvning asosiy g'oyalaridan biri ketma-ket ikkiga bo'lishga asoslanadi, ya'ni berilgan x ni massivning o'rtadagi elementi bilan solishtiradi, agar katta bo'lsa oxiri va o'rtasi orasidagi massivni oladi, agar kichkina bo'lsa boshi va o'rtasi orasidagi massivni oladi, va har safar shu jarayon takrorlanib boradi toki x element solishtirilayotgan massivning elementga teng bo'lgunicha yoki massivning elementlari qolmaguncha.
Do'stlaringiz bilan baham: |
