Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligi

Download 152,99 Kb. bet 8/8 Sana 31.12.2021 Hajmi 152,99 Kb. #219619

Bog'liq
ijtimoiy siyosiy 2

Bu sahifa navigatsiya:

• Poytaxt Nur-Sulton Rasmiy til(lar)
• Pul birligi Tenge ( KZT ) Qirgʻiziston
• Poytaxt Bishkek Rasmiy til(lar)
• Pul birligi Soʻm ( KGS ) Tojikiston
• Tojikiston Respublikasi Poytaxt
• Rasmiy til(lar) Tojikcha, Ruscha Hukumat
• Pul birligi Somoni ( TJS ) Afgʻoniston
• Rasmiy til(lar) dari, pushtu Hukumat
• Pul birligi afgʻoni ( AFN ) Turkmaniston
• Poytaxt Ashxobod Rasmiy til(lar)

Qozogʻiston Respublikasi

Shior: «Алға Қазақстан!»
Poytaxt	Nur-Sulton
Rasmiy til(lar)	Qozoqcha (Davlat) Ruscha (Rasmiy)
Hukumat	Prezidentlik Respublika
•  Prezident   Qosim-Joʻmart Toqayev  •  Bosh vazir   Askar Mamin
Mustaqillik   Sovet Ittifoqidan  •  Sana   16-dekabr 1991-yil
Maydon
• Butun	2 724 902[1] km² (9-)
• Suv (%)	1,50%[2]
Aholi
• 2018 roʻyxat	↗ 18 157 078[3] (63- oʻrin)
• Zichlik	6,66/km²
YaIM (XQT)	2019- yil roʻyxati
• Butun	$164.207 milliard[4] (54-)
• Jon boshiga	$8,763[4]
Pul birligi	Tenge (KZT)

Qirgʻiziston (Qirgʻizcha: Kirgizstan — Ruscha: Kirgizstan), Qirgʻiz Respublikasi (Qirgʻizcha. Kirgiz Respublikasi — Ruscha. Kirgizskaya Respublika) — Oʻrta Osiyoning shimoli-sharqida joylashgan davlat. Poytaxti — Bishkek shahri. Qirgʻiziston BMTning aʼzosidir. Mamlakat shimolda Qozogʻiston, gʻarbida Oʻzbekiston, janubi-gʻarbida Tojikiston va janubi-sharqida Xitoy Xalq Respublikasi joylashgan. Qirgʻiziston aholisi bugungi kunda 6 million kishidan ortiq. Uning 72,6 % qirgʻizlar, 14,34 % oʻzbeklar, 10,65 % ruslar va 8,31 % 5% tojiklar boshqa turli millat vakillari tashkil qiladi. Umuman mamlakatda 80 dan oshiq millat va elat vakillari istiqomat qiladilar.

Qirgʻiz Respublikasi
Poytaxt	Bishkek
Rasmiy til(lar)	Qirg'iz va Rus
Hukumat	Parlament Respublika
•  Prezident   Sadir Japarov  •  Bosh Vazir
Mustaqillik   Sovet Ittifogʻidan  •  Sana   31 avgust 1991
Maydon
• Butun	198,500 km² (86-)
• Suv (%)	3,6
Aholi
• 2018 roʻyxat	6,389,500 (110- oʻrin)
• Zichlik	27/km²
YaIM (XQT)	2019- yil roʻyxati
• Butun	$24 milliard (139-)
• Jon boshiga	$3,844
Pul birligi	Soʻm (KGS)

Tojikiston (tojikcha: Тоҷикистон), Tojikiston Respublikasi (tojikcha. Ҷумҳурии Тоҷикистон) — Oʻrta Osiyoning janubi-sharqida joylashgan davlat. Maydoni 143.100 ming km². Aholisi 8,486,300 kishi (2014). Gʻarbiy va shimoli-gʻarbiy tomonidan Oʻzbekiston bilan, shimoliy tomonidan Qirgʻiziston, sharqiy tomonidan Xitoy bilan va janubiy tomonidan Afgʻoniston davlatlari bilan chegaradosh. Poytaxti — Dushanbe shahri. Maʼmuriy jihatdan Togʻli Badaxshon muxtor viloyati, 2 viloyat va 45 tumanga boʻlinadi. Tojikistonning dengizga chiqish imkoniyati yo'q. Tojikiston Prezidenti Emomali Rahmon. Bosh Vazir: Qohir Rasulzoda.

Tojikiston Respublikasi
Poytaxt	Dushanbe
Rasmiy til(lar)	Tojikcha, Ruscha
Hukumat	Prezidentlik Respublika
•  Prezident   Emomali Rahmon  •  Bosh Vazir   Kohir Rasulzoda
Mustaqillik   Sovet Ittifoqidan  •  Sana   9-sentyabr 1991-yil
Maydon
• Butun	142 000 km² (93-)
• Suv (%)	0,3%
Aholi
• 2014 roʻyxat	↗8,205,400 (96- oʻrin)
• Zichlik	56,3/km²
YaIM (XQT)	2012- yil roʻyxati
• Butun	↗AQSh$ $17,6 mlrd. [1] (129-)
• Jon boshiga	↗AQSh$ 2,229$ [2]
Pul birligi	Somoni (TJS)

Afgʻoniston — Afgʻoniston Islom Respublikasi — janubi-gʻarbiy Osiyoning eng chekka sharqiy qismida joylashgan mamlakat. Geografik oʻrniga binoan Yaqin Sharq mamlakatlari qatoriga ham kiritiladi. Maydoni 652,2 ming km². Aholisi 32 mln 225 ming 560 kishi (2019). Poytaxti — Kobul shahri Afgʻoniston maʼmuriy-hududiy tuzilishiga koʻra 34 viloyatga boʻlinadi. Eron, Pokiston, Xitoy, Tojikiston, Turkmaniston, Oʻzbekiston bilan chegaradosh. Afgʻoniston bilan Oʻzbekiston oʻrtasidagi chegaraning uzunligi — 137 km.

Poytaxt	Tibul (shahar)
Rasmiy til(lar)	dari, pushtu
Hukumat	Prezidentlik boshqaruvi Islomiy davlatlar
•  Prezident   Ashraf Gʻani  •  Vitse prezident   Abdulloh Abdulloh  •  Vitse prezident   Karim Haliliy  •  Bosh prokuror   Abdul Salom Aʼzimiy
Mustaqillik   - Birinchi Afgʻon Davlati 1747-yil oktabrda - Mustaqil (Birlashgan Qirollikdan) 1919-yil 19-avgustda
Maydon
• Butun	652,864[1] km2 km² (41-)
• Suv (%)	ahamiyatsiz
Aholi
• 2019 roʻyxat	32,225,560[2] (43- oʻrin)
• Zichlik	46/km2/km²
YaIM (XQT)	2018- yil roʻyxati
• Butun	$72,911 milliard (96-)
• Jon boshiga	$2,024
Pul birligi	afgʻoni (AFN)

Turkmaniston (turkmancha. Türkmenistan), Turkmaniston Respublikasi (turkmancha. Türkmenistan Respublikasy) — Markaziy Osiyodagi suveren davlat boʻlib, shimoli-gʻarbda Qozogʻiston, shimol va sharqda Oʻzbekiston, janubi-sharqda Afgʻoniston, janubdan Eron, janubi-gʻarbda va gʻarbdan Kaspiy dengizi bilan chegaradosh. Ashxobod — mamlakatning poytaxti va eng yirik shahri. Mamlakat aholisi 6 millionni tashkil etadi, bu Oʻrta Osiyo respublikalarining eng pastidir. Turkmaniston Osiyodagi eng kam aholisi boʻlgan davlatlardan biridir. Turkmaniston fuqarolari Turkmanistonliklar deb nomlanadi.

Turkmaniston asrlar davomida sivilizatsiyalar chorrahasida boʻlgan. Oʻrta asrlarda Marv islom dunyosining buyuk shaharlaridan biri boʻlgan va Buyuk Ipak yoʻlidagi muhim toʻxtash joyi, XV asr oʻrtalarigacha Xitoy bilan savdo-sotiq uchun foydalanilgan karvon yoʻli edi. 1881-yilda Rossiya imperiyasi tomonidan qoʻshib olingan Turkmaniston keyinchalik Oʻrta Osiyoda boshqa davlatlar kabi bolsheviklarga qarshi harakat qildi. 1925-yilda Turkmaniston Sovet Ittifoqining tarkibiy respublikasi, Turkmaniston Sovet Sotsialistik Respublikasi (Turkmaniston SSR) ga aylandi; 1991-yilda Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin mustaqillikka erishdi.

Turkmaniston tabiiy gaz zaxiralari boʻyicha dunyoda toʻrtinchi oʻrinni egallaydi. Mamlakatning katta qismini Qoraqum choʻllari qamrab olgan. 1993-yildan 2017-yilgacha fuqarolar davlat tomonidan elektr energiyasi, suv va tabiiy gazni bepul olishgan.

Suveren Turkmaniston davlatini Prezident Saparmurat Niyazov 2006-yilda vafotigacha umrbod boshqargan. Gurbanguli Berdimuhamedov 2007-yilda prezident etib saylangan (u ilgari vitse-prezident, keyin prezident vazifasini bajaruvchi boʻlgan).

Poytaxt	Ashxobod
Rasmiy til(lar)	Turkman
Hukumat	Prezidentlik Respublika
•  Prezident   Gurbanguli Berdimuhamedov
Mustaqillik   Sovet Ittifog`idan  •  Sana   27 oktabr 1991-yil
Maydon
• Butun	488,100 km² (52-)
• Suv (%)	4.9
Aholi
• 2012 roʻyxat	6 million (112- oʻrin)
• Zichlik	10,5/km²
YaIM (XQT)	2011- yil roʻyxati
• Butun	AQSh$ 43,359 mil. (94-)
• Jon boshiga	AQSh$ 7,846
Pul birligi	Manat (TMM)
	Harakatlar stretegiyasi

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son Farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021-yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi (keyingi o'rinlarda Harakatlar strategiyasi deb yuritiladi) mamlakatning davlat va jamiyat rivojlanishi istiqbolini strategik rejalashtirish tizimiga sifat jihatdan yangi yondashuvlarni boshlab berdi. 

Download 152,99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: