Мустақил иши Бажарди: Абдукаримова (Тулкунова) Муниса


даврийлиги тегишли вазирлик идора томонидан белгиланади



Download 48,5 Kb.
bet3/3
Sana10.04.2022
Hajmi48,5 Kb.
#540607
1   2   3
Bog'liq
бошқарув кадрлар

даврийлиги тегишли вазирлик идора томонидан белгиланади. Қонун ҳужжатлари билан айрим соҳа вакилларининг малакасини ошириш ва қайта тайёрлашга қўйилган талаблар белгиланиб қўйилиши мумкин.
Кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш таълим муассасаларидаги ўқиш натижаларига кўра давлат томонидан тасдиқланган намунадаги гувоҳнома ёки сертификат топширилади.
Бошкарув тафаккури сохасида Узбекистонда охирги йигирма йилда
жиддий узгаришлар содир булди. Турли шароитлар ва вазиятларда куйилган
максадларга эришиш имконини берадиган ва баркарор самарадоршжни таъминлайлш ан бошкарув усулини топиш максадида изланишлар олиб борилди. Бошцарувнинг самарадорлиги щцида щрашлар сунгги давргача асосан бир улчовли, аммо анча аник булиб келди. Биз “авторитаризм - демократизм” шкаласида фикрлар эдик. Рахбар уз фаолиятида мазкур шкаланинг
энг чекка тушунчаларига таянар ёки унинг уртасидан урин эгаллар эди. Анъанавий авторитаризмдан ипггирокчилик томонга чекиниш вазифаси куйилди. Кимдир бундай тафаккурни табиий, замон рухига мос деб хисобласа, кимгадир бу бошкарувнинг самарадорлиги нуктаи назаридан хаддан тапщари
дангал булиб туюлди.
90-йилларнинг урталарида бир улчовли бопщарув тафаккуридан икки
улчовли богицарув тафаккурига аста-секин у т и ш содир булди. Бунда рах61
бар инсонга хам, фаолиятга, вазифаларга, самарадорликка ва олинадиган
натажаларга хам онгли равишда бир хилда эътибор беради. Одамларга Караганда вазифаларга купрок эътибор берадиган бошликлар хам бор. Одамларга хам, ишга хам кизикмайдиган рахбарлар хам учрайди.
Вазифаларга ва одамларга бир хилда, анча катта эътибор берадиган
рахбар икки улчовли бошкарув тафаккурининг максадидир. Икки улчовли
тафаккур хатто узгарувчан шароитларда хам энг яхпш натижани таъминлай
олишига ишонишга асос беради.
Сунгги вактларда икки улчовли бошкарув тафаккурига яна бир улчов -
самарадорлик кушидди ва уч улчовли бошцарув тафаккури вужудга келди.
Уч улчовли бошкарув тафаккурига асосан, биз вазифаларга хам, одамларга хам эътибор берамиз, аммо бунда турли иш шароитларида самарадорликни хам назарда тутамиз. У бизни вазиятга караб бошкаришга даъват этади. Мазкур тафаккурга мувофик, бошкарувнинг узил-кесил аник бир усули
мавжуд эмас. Энг яхши усул юзага келган вазиятга караб танланади. Масалан, армияда тинчлик шароитларида бошкариш уруш давридаги бошкаришдан жиддий фарк килади. Корхонани, айтайлик, реконструкция шароитларида бошкариш хам одатда муваффациятли усшн ва ривожланиш шароитларида бопщаршпдан фарк килади.
Агар рахбар факат муваффакиятга эришишдан манфаатдор булса, у
деталларга асосий эътибор бериладиган бошкарув усулини танлайди. Бундай усул шу жойда рахбарнинг узи иштирок этган, яъни самарадорлик унинг
узига боглик булган холларда яхши. Аммо, “омадли” рахбар самарасиз булиб
чикиши мумкин, чунки унинг фаолиятининг таъсири амалда киска муддатли
хусусиятга эга. Шу билан бир вактда, ишнинг муваффакиятидан хам, самарадорлигидан хам манфаатдор булган, яъни унумдорликни узок муддат, узлуксиз саклаб колиш ва ташки л on [и янада ривожлантиришни истаган рахбар шахсий таъсири билан бир каторда уз хусусиятига кура умумий булган
бошкарув усулини хам куллайди.
Рахбарнинг шахсий таъсири унинг етуклигига асосланади. Унумдорликни оширишдан манфаатдор булган рахбар барча икир-чикирлар хакида
узи уйламайди, балки яку ни й натижалар ва максадларни кузлаб фаолият
курсатади. У бевосита, муфассал назорат кил май ди, балки умуман топширикларнинг бажарилишини диккат билан кузатиб боради ва зарур холда муаммоли вазиятларда ёрдам курсатади.
Бошкарув усуллари рахбарнинг иш вактидан фойдаланишига хар хил
таъсир курсатади. Бопщарув усулининг бевоситалиги даражаси к анча катта
булса, рахбар ишларни таксимлаш, йул-йуриклар курсатиш, назорат килишга шунча куп вакт сарфлайди, яъни у иш жойида хамиша керак булади ёки
хеч булмаса якинрокда булиши талаб этилади. Бундай холларда рахбар билан унинг кул остидагилар иш вактидан фойдаланиш нуктаи назаридан бирбирлари билан чамбарчас богливдирлар.
Хамма нарсани узи хал килишга интилиши натижасида рахбар вазифаларни куйиш ва асоелашга, шунингдек ходимларга уларни тушунтиришга куп
вакт сарфлайди. Куйилган вазифаларни бажаришга ходимлар билан муфассал
тайёргарлик куришда иш ва одамлар уртасидаги муносабатлар билан борлик
бошка масалалар хам хал килинади ва бу жуда куп вактни олади. Аммо, бундай тайёргарлик иши амалга оширилганидан кейин рахбарнинг муттасил иштироки талаб этилмайди. Иш вактидан фойдаланиш нуктаи назаридан рахбар
ва колган ходимлар бошкарувнинг маълум боскичларида, жумладан режалаштириш боскичида бир-бирлари билан якин алока киладилар.
Самарали рахбар, бизнингча, куйидаги фазилатларга эга булиши керак:
1) янгиликларга ижобий муносабатда булиш ва узи рахбарлик килаётган корхонани узгаришларни амалга ошириш ва такомиллапггириш ишларига фаол рарбатлантириш, тегишли максад ва вазифалар куйиш;
2) узи рахбарлик килаётган корхона уз сохасидаги барча энг янги кггуклардан фойдаланиши хакида рамхурлик килиш;
3) ходимларни ошкораликка даъват этиш ва жамоада самарали мунозаралар ташкил килиш;
4) нимани, качон ва кандай бажариш хакида аник топширшутар бериш;
5) ходимларни яхши ишлагани учун рарбатлантириш ва факат зарур
холлардагина танкид килиш;
6) зарур холларда хамиша ёрдам кулини чузиш;
7) хатго инкирозли вазиятларда хам уз йулидан изчил бориш;
8) ташкилотда кабул килинган коидаларга кагьий риоя килиш;
9) карорлар кабул килиш ва уларни амалга ошириш;
10) узига ва бошкаларга талабчан булиш, ходимларга асоссиз танбех
бермаслик, ишни яхшилаш максадида конструктив танкид килиш;
11) ходимларни уз фикрини билдиришга рарбатлантириш ва ундан
самарали хамкорлик йулида фойдаланиш;
12) таваккал килишдан чучимаелик;
13) яхши ва фаол тинглай билшп;
14) ташкилотда вактдан фойдаланиш билан боглик муаммоларни аниклаш, муаммоларни мухимлигига караб тартиблаш ва уларнинг ечимини топиш учун изчил чоралар куриш;
15) ишларни кечга сурмасдан вактида бажариш, узи учун катгик вакт
меъёрларини урнагиш;
16) хамма нарсада мукаммал булишга интилмаслик;
17) инсонийлик фазилатларини саклаш.
Рахбарнинг иш самарадорлигини пасайтирадиган, унинг узига ва кул
остидагиларга бокшк булган омилларни х,ам санаб утамиз:
1) уз ишини хам, узи ишлайдиган жабханинг ишини хам режалашгирмаслик;
2) олдин енгил ва таниш ишни бажариш;
3) кул остидагиларга ишонмаслик ва уларнинг ишини узи бажариш;
4) кул остидагилардан иш манфаатларида фойдалана олмаслик;
5) узини узи бошкаришга асосланиб, максад ва вазифаларни -куйиш
йули билан бошкариш урнига ходимларнинг ишини бевосита йулга солиш;
6) кул остидагилар учун хаддан ташкари куп карорлар кабул килиш,
бу бошкарув тизгинини уз кулида тутиш имконини беради деб уйлаш, аслида эса ривожланишга тускинлик килиш ва узини ортикча иш билан юклаш;
7) кул остидагиларни билмаслик ва уларнинг иши билан хам, шахсий
хаёти ва келгуси режалари билан хам кизикмаслик;
8) кул остидагилар билан очик-ойдин гаплаша олмаслик ёки гаплашишни истамаслик;
9) кул остидагиларнинг лаёкатига ишонмаслик;
10) Ўз ишларининг шошилинчлиги ва мухимлиги тартибини аникламаслик хамда иш вактидан окилона фойдаланиш режасини тузмаслик.
Карорни кабул килиниши карорлар кабул килиш самарали жараёнининг таркибий кисми, холос. Хар бир рахбар бу жараёнда уз иштирокини аник тасаввур килиши керак.
Карор кабул килиш жараёнини куйидаги таркибий кисмларга ажратиш мумкин:
• карор кабул килишдан олдинги вазиягни урганиш;
• турли вазиятларни тарозига солиб куриш;
• турли вариантларда окибатлар ва истикболларни аниклаш;
• турли вариантларда истикболларга бахо бериш ва уларни таккослаш;
• турли вариантлар орасидан карорни танлаш;
• карорни кабул килиш ва унинг бажарилиши устидан назорат урнатиш.
Карор кабул килинганидан кейингина гайёр деб хисобланади. Рахбар
карор кабул килишнинг барча боскичларида иштирок эпшж мумкин, аммо унинг
вазифаси энг аввало таклиф этилган вариантлардан энг маъкулини танлаш ва
узил-кесил карорни кабул килишдан иборат. Рахбар одатда карорни ёлио кабул
килади, аммо iypyx батан бирга карор кабул килиш усули хам кулланилади.
Шунинг учун хам рахбар гурух билан ишлашга хам яхши тайёр булиши керак.
Карорлар кабул килиш жараёнини вактдан окилона фойдаланиш нуктаи назаридан такомиллаштириш зарур:
• кераксиз (ташкилот фаолиятига ва одамларни бошкаришга х,еч кандай таъсир курсатмайдиган, оргикча) карорлардан кутулиш керак;
• карор кабул килишни бир-бирига кжламаслик, яьни битта масала
юзасидан бир нечта карорлар кабул килмаслик керак;
• карорларни ижро этишни бир шахсдан бошка шахсга топширишга
одатланмаслик лозим;
• карор ташкилот ва хамкорлик даражасига мос келиши керак;
• такрорланадиган карорлар буйича уларни кабул килиш коидалари белгиланади; бундай карорлар амалда туьри тушунилишини таъминлаш лозим;
• карор кабул килиш жараёнини инггирокчилик ва самарадорлик томонга ривожлашириш керак, бунда иштирокчилик деганда карорни якуний
тасдиклаш жараёнида иштирок этишнигина тушунмаслик лозим: карор кабул
килиш жараёнида иштирок этиш айникса катта салмокка эга;
• карорлар самарали таъсир курсатиши керак, бу эса карорлар кабул
килиш жараёнига уларга бевосита дахлдор рахбарларни ва бошка шахсларни кеш’ жалб этиш лозим, деган маънони билдиради.
Карорлар кабул килишга кай даражада тайёр эканлигиншзни текшириб куринг. Карор кабул килувчи одам сифатида узингизни кандай бадолайсиз? Гурух билан бирга карор кабул килиш усули хакида фикрингиз кандай?
Бу саволларга жавоб беринг ва уларнинг маъносини узингиз учун мустакил
равишда ёки бошка манфаатдор шахслар билан бирга куйидаги топширикларни бажариш йули билан аникланг.
1. Утган йилда кабул килинган энг мухим, яхши ва муваффакиятсиз
карорларнинг бир нечтасини ёзинг. Нима учун баьзан муваффациятли, баьзан муваффациятсиз царор цабул цилишингиз щцида уйлаб куринг. Муваффакиятсиз карорлар кабул килинишининг сабаби нимада? Муваффакиятсизлик, агар у сабок булиб хизмат килган булса, ижобий ахамиятга хам эга.
2. Kарор қабул қилувчи одам сифатида узингизга баҳо беринг.
Кандай ижобий ва салбий томонларингиз бор? Якка тартибда ва гурух билан
бирга кабул килган карорларингизга бахо беринг. Рахбар ишининг самарадорлиги нуктаи назаридан гурух билан бирга карор кабул килиш жараёни
барча боскичларининг кучли ва заиф томонларини аникланг.
3. Кул остингиздагилардан ёки бошлигингиздан қарор қабул қилувчи сифатида узингизга бахо беришни суранг. Улардан ўз фикрлари ва
далилларида очик ва холис булишларини суранг. Карор кабул килиш жараёнининг самарадорлигини кандай ошириш мумкинлиги хакида улардан маслахат олинг.
4. Узингиз ва қўл остингиздаги иш жамоаси учун қарорлар қабул
қилиш жараёнининг самарадорлигини ошириш режасини тузинг ва
ушбу режани бажаришингизни кузатиб боринг.
Download 48,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish