Мустақил иш bajardi: Salomov U

Тиббиёт технологик жараёнини лойихалашнинг структурали-алгоритмик усули
Тиббий технологик жараёнларни лойиҳалаш муаммоси тизимни таҳлил қилиш нуқтаи назаридан катта қизиқиш уйғотади. Бу ўз фаолияти жараёнида уларнинг тузилиши ва таркибини ўзгартира оладиган ақлли эксперт тизимларини яратишга қаратилган.
Тиббий ускуналар ва технологиялар тирик организмга ўхшаш мураккаб кўп компонентли иерархик тизимдир. Бу эрда иерархия деганда тизим таркибий қисмларининг ўзлари мураккаб тузилишга эга, яъни. инсон органлари ҳам мураккаб тузилишга эга.
Тирик организмни ва уларнинг таркибий қисмларини таҳлил қилишда ўзаро боғлиқ бўлган жуда кўп сонли вазифаларни ҳал қилиш керак. Тирик организмдаги жараённинг мураккаблиги индивидуал вазифаларнинг сони ва хилма-хиллиги билан белгиланади.
Шу сабабли, коинотни таҳлил қилиш учун комплекс ёндашув зарур, бу ўзаро боғлиқ бўлган бошқарув тизимини яратишни, шу билан бирга тирик тизимнинг таркибий ва функционал таркибий қисмларининг биргаликдаги ишлашини, бир томондан, ақлли алгоритмик тизимни яратишни, биотиббиёт маълумотлар базасини яратишдан тортиб, диагностика асосида қарорларни қабул қилишни таъминлайди.

Таркибий-алгоритмик усулнинг принциплари қуйидагилардан иборат:
1. концептуал яхлитлик, бу ахборотни таҳлил қилиш ва қайта ишлаш муаммоларини ажралмас сифатида кўриб чиқишни, шунингдек, ушбу муаммони кетма-кет иерархик жиҳатдан тартибга солинган муаммолар ва вазифаларга ажратиш жараёни сифатида ахборотни таҳлил қилиш ва қайта ишлашни ўз ичига олади. Айрим масалаларни ечиш ва эчиш ягона алгоритм бўйича амалга оширилади ва ягона мантиқий, ахборот ва алгоритмик воситалардан фойдаланади;
2. адекватлик, яъни ўрганилаётган объектнинг тузилишига изоморф бўлиб, ҳар бир кичик дастур, вазифа ва ҳоказо ўрганилаётган объектнинг алоҳида таркибий қисми учун ҳал қилинади;
3. расмиятчилик шундан иборатки, барча муаммолар, дизайн вазифалари, объектлар ва уларнинг хусусиятлари, шунингдек алгоритмлар ва процедуралар тегишли тилларда расмийлаштирилган тавсифлар билан белгиланади, бу эса дизайн процедураларини автоматлаштиришга имкон беради;
4. лойиҳалаштириш натижаларини назорат қилиш ва синовдан ўтказиш барча босқичларда ва барча вазифалар учун амалга оширилганлиги. Бу объектларни лойиҳалаш ва махсус бошқариш воситаларини яратиш учун талабларни расмий тавсифлаш билан таъминланади;
5. лойиҳалаш ва бошқариш тизимларининг модуляллиги ва ўзгарувчанлигини таъминлайдиган ва дизайннинг ҳар бир кичик лойиҳаси (вазифаси) ўз дизайнини тақдим қиладиган даражага эга эканлиги билан белгиланадиган ва бошқа даражадаги ички маълумотларнинг структурасига киришни чеклашга имкон берадиган ахборотни локализация қилиш.
Таркибий-алгоритмик усулнинг энг муҳим хусусияти - лойиҳалаштирилаётган объектларни, дизайн муаммоларини ва уларни эчиш алгоритмларини тавсифлашга имкон берадиган тиллар оиласининг мавжудлиги. Таркибий-алгоритмик усул асосида мураккаб объектларни лойиҳалаш тизимининг тузилиши ишлаб чиқилган бўлиб, у дизайнернинг асосий воситалар билан ўзаро таъсиридан фойдаланган ҳолда лойиҳалаш жараёнини амалга оширади.