Тиббий технологияни баҳолашнинг асосий вазифалари
Технологияни баҳолаш - бу технологияни жорий этишнинг бевосита ва узоқ муддатли ижтимоий оқибатларини (масалан, минтақавий, иқтисодий, ахлоқий, ҳуқуқий) ўрганадиган стратегик тадқиқотлар шаклидир.
Тиббий технологияларни баҳолаш - қарор қабул қилувчиларга янги технологияларни жорий этиш ёки эскисини ўзгартиришнинг мумкин бўлган оқибатлари тўғрисида зарур маълумотларни тақдим этиш учун мўлжалланган стратегик тадқиқотлар соҳаси. Бунга тўғридан-тўғри ва билвосита, ҳам қулай, ҳам ножўя таъсирларни аниқлаш, ҳар қандай давлат ёки хусусий институт томонидан технологияни жорий этиш ёки ўзгартириш натижасида юзага келадиган мумкин бўлган оғишларни аниқлаш киради. Ушбу соҳада қарор қабул қилувчиларга технологияларнинг иқтисодиёт, атроф-муҳит, ижтимоий, сиёсий ва ҳуқуқий жараёнларга таъсирини тушунишни таъминлайди.
Баҳолашнинг асосий вазифалари ва бир-бирини тўлдириш. Албатта, уларнинг барчаси бир хил илмий асосланган маълумотларга асосланади. Технологияга йўналтирилган баҳо ушбу технология мўлжалланган тиббий муаммоларни ҳал қилиш, шунингдек, турли хил тиббий муассасалар (касалхона, поликлиника ва бошқалар) учун қанчалик мос келишини ҳисобга олиш учун ҳал қилиниши мумкин.
Ҳозирги вақтда тадқиқотчилар тиббий технологияларни баҳолашнинг ўнта асосий босқичларини ишлаб чиқдилар.
1. Баҳолашни талаб қиладиган муаммоларни аниқлаш.
2. Баҳолаш топшириқларини тавсифлаш.
3. Баҳолаш майдонини аниқлаш.
4. Адабиётлар тўплами.
5. Янги бошланғич маълумотларни йиғиш (агар керак бўлса).
6. Маълумотларнинг талқини.
7. Маълумотларни синтез қилиш.
8. Тадқиқот натижалари ва тавсияларини шакллантириш.
9. Тадқиқот натижалари ва тавсияларини амалга ошириш.
10. Амалга ошириш натижаларини мониторинг қилиш.
Соғлиқни сақлаш технологиясини баҳолаш тиббий технологияларни, шу жумладан процедуралар, асбоб-ускуналар ва дори-дармонларни, шунингдек, тиббий мутахассислар томонидан соғлиқни сақлаш, касалликларнинг олдини олиш ва даволаш, беморларга реабилитация ва узоқ муддатли ёрдамни кўрсатишда фойдаланиладиган барча усулларни таҳлил қилишдан иборат. Ушбу баҳолаш беморларнинг хавфсизлиги, нархи, самарадорлиги, фойдаланиш интенсивлиги, ахлоқи ва ҳаёт сифатини ўрганишга йўналтирилган фанлараро ёндашувни талаб қилади.
Баҳолашнинг асосий мавзуси маълум бир вазиятда тиббий технологияларнинг самарадорлиги, хавфсизлиги ва иқтисодий мақсадга мувофиқлиги (мақбуллиги) тўғрисидаги маълумотлар (маълум бир касалликка чалинган беморларнинг муайян гуруҳида технологияни маълум бир усулда фойдаланиш).
Технологияларга йўналтирилган баҳолаш муайян технологияларни тавсифлаш ёки уларга таъсир қилиш учун ишлаб чиқилган. Масалан, Соғлиқни сақлаш вазирлиги магнит-резонанс мосламаларини амалга оширишнинг клиник, иқтисодий, касбий, илмий ёки саноат натижаларини аниқлаштиришдан манфаатдор бўлиши мумкин.
Хулоса қилиб айтганда, тиббий технологияни баҳолаш хизмат сифатининг яхшиланишига хизмат қилади ва у бир неча босқични ўз ичига олади. Баҳолашнинг баъзи усуллари баҳолашни якунлашдан олдин маълумотларни тўплаш, таҳлил қилиш ва синтез қилишнинг бир неча бўлимларни ўз ичига олади.
Do'stlaringiz bilan baham: |