Muskullar fiziologiyasi reja Reja

I ch k i q o v u r g’ a l a r a r o m u s k u l l a r (m. m. intercostales interni) ning tolasi pastdan yuqoriga va oldinga yo’nalgan bo’ladi. Ichki qovurg’alararo muskullar to’sh suyagidan qovurga burchagigacha joylashgan. U qisqarganda qovurralar­ni pastga tortib, nafas chiqarishda ishtiroq etadi.

• I ch k i q o v u r g’ a l a r a r o m u s k u l l a r (m. m. intercostales interni) ning tolasi pastdan yuqoriga va oldinga yo’nalgan bo’ladi. Ichki qovurg’alararo muskullar to’sh suyagidan qovurga burchagigacha joylashgan. U qisqarganda qovurralar­ni pastga tortib, nafas chiqarishda ishtiroq etadi.
• D i a f r a g m a (diaphragma) ko’krak va qorin bo’shliqlari orasidagi muskulli parda bo’lib, gumbaz shaklida tuzilgan. Uning muskul tutamlari qovurg’alarning pastki yoyidan, bel umurtqalaridan va to’sh suyagining o’simtasidan boshlanadi. Bel umurtqalaridan boshlangan qismi 3 juft oyoqcha hosil qiladi. Muskul tolalari yuqoriga aylana shaklida ko’tarilib, aponevroz gumbaz hosil qiladi. Diafragma qisqarganda, gumbaz pastga tushadi va ko’krak qafasi kengayib, nafas olish harakati bajariladi, bo’shashganda esa ko’krak qafasi torayib, nafas chiqarish sodir bo’ladi. Diafragmaning muskul qismida qizilo’ngach bilan aorta o’tadigan, pay qismida pastki kovak vena o’ta­digan teshiklar bo’ladi.

Muskullarning asosiy gruhlari.

• Muskullarning asosiy gruhlari.
• Bosh va bо‘yin muskullari. Bosh muskullari ikki gruppaga bо‘linadi: bosh skeleti muskullari va yuz muskullari. Bosh skeleti muskullari oldinda ikkita peshona, orqada esa ikkita ensa muskullardan tashkil topgan.
• Yuz muskullari mimika va chaynov muskullariga bо‘linadi. Mimika muskullari qisqargan paytda yuz ifodasini о‘zgartirsa, chaynov muskullari ovqatni chaynash va gaplashish vaqtida pastki jagni harakatga keltiradi.
• Bо‘yin sohasida bir talay muskullar bor. Bularga teri osti muskuli, tо‘sh-о‘mrov-sо‘rg‘ichsimon muskul, bо‘yinning chuqur muskullari kiradi. Bular xilma-xil funksiyalarni boshni tik tutib turish, bо‘yinni birtomonga burish va b. funksiyalarni bajaradi.
• Gavda muskullari. Bular orqa va kо‘krak muskullariga bо‘linadi. Orqa muskullari о‘z navbatida yuza va chuqur muskullarga bо‘linadi. Orqaning yuza muskullariga trapetsiyasimon muskul, orqaning eng ■ serbar muskuli, kurakni kо‘taradigan muskul va b. kiradi.
• Orqaning chuqur muskullari uning uz muskullaridan, shuningdek qovurgalarni kо‘taruvchi muskullardan iborat. Orqaning chuqur' muskullari boshni engashtirish, orqaga, о‘ng va chap tomonga burishda ishtirok etadi.
• Kukrak muskullari. Kо‘krak muskullari yuza chuqur muskullarga bо‘linadi. Yuza muskullardan katta va kichik kо‘krak muskullari, oldingi tishli muskullarni aytish mumkin. Chuqur muskullardan esa qovurgalararo tashqi va ichki muskullarni kо‘rsatib о‘tamiz. Bu muskullar nafas olish va chiqarishda aktiv ishtirok etadi.
• Diafragma yoki kо‘krak bilan qorin о‘rtasidagi tо‘siq nafas aktida ishtirok etadi.