―musiqa ta‘limi‖ kafеdrasi ―O‘zbek xalq musiqa ijodi‖ fani bakalavriyat yo‘nalishi

1. Yakkaxon xalfalar
, odatda doston qo‘shiqlaridan tortib, to to‘y-xasham 
(«Yor-yor», «Kelin salom» va boshk.) qo‘shiqlarni cholg‘usiz kuylaydilar (ustozlar 
Roziya Matniyoz qizi, Poshsho Saidmamat qizi, Sao-dat Xudoybergan qizi va 
boshk ). 
2. Ansamblli xalfalar
lapar, yalla, o‘zlari ijod qilgan
 
qo‘shiqlar hamda 
doston qo‘shiqlarini doyra, garmon jo‘rligida kuylaydilar (ustoz ijrochilar Ojiza, 
Nazira Sobirova, Onajon Safarova, Bibi Shoira va boshk) 
Farg‘ona-Toshkent musiqa uslubida lapar, yalla, ashula, qo‘shiq, terma 
marosim qo‘shiqlari va katta ashula keng o‘rin egallagan. 

---

15 
Xotin-qizlar ijrochiligida marosim qo‘shiqlari «Yor-yor», «Kelin salom», 
lapar, yalla aytimlarini doyra, dutor, cholg‘u ansamblida kuylash keng tus olgan 
(ustoz ijrochilardan Raxima MaZoxidova). 
Farg‘ona-Toshkent musiqa uslubida bolalar folklori ham asosiy o‘rinni 
egallaydi. Bu o‘rinda «Boychechak», «Yomg‘ir yog‘aloq», «Laylak keldi», «Oftob 
chikdi olamga», «Chuchvara qaynadi» misol bula oladi. 
Farg‘ona-Toshkent musiqa uslubida keng tarkalgan katta ashula-bu yirik 
xajmli ashula bo‘lib, uning kuy ohanglari keng nafasli xofizlar ijrosi uchun 
muljallangandir. Katta ashulani, odatda, ashulachi xofiz yoki 2-4 hamnafas 
ashulachi-xofizlar aytadilar. Bunda jo‘rnavoz cholg‘ular qo‘llanilmaydi. Katta 
ashulalarda Lutfiy, Sakkokiy, Navoiy, Mukimiy, Furkat kabi mumtoz shoirlarning 
falsafiy, pand-nasixat va boshqa mavzulardagi she‘riy namunalari kullaniladi. 
Katta ashulalar ikki, ikki yarim oktava oralig‘ida bo‘lgan rivojlangan 
kuylarga ega bo‘lib, erkin ritm- o‘lchov asosida kuylanadi. Bu ashulalarning 
«Patnusaki ashula» yoki «likobi ashula» deyilishining sababi ashulachi—xofizlar 
ijro paytida qo‘llarida patnis likob (talinka) ushlab turganliklaridandir. 
Boltaboy Rajabov, Hamrokul kori, Muhammad bobo Saggorov, Akbar kori 
Xaydarov, Erka kori Harimov, Jo‘raxon Sultonov, Ma‘murjon O‘zokov, Berkinboy 
Fayziev kabi xofizlar katta ashulalarning maxoratli ijrochilari edilar. Bu 
san‘atkorlar kuylagan «Ko‘p erdi», «Bir kelsun», «Ey dilbari jononim», «Adash 
ganman», «Do‘stlar», «Yovvoyi chorgox», «Bu gulshan soz etgali keldik» singari 
katta ashulalar xalqimiz orasida yaxshi ma‘lumdir. 
Shuni ham aytish kerakki, so‘nggi yillar davomida katta ashulalarni 
cholg‘ular jo‘rligida ijro etish amaliyoti ham qo‘llana boshlandi. Bu borada, 
masalan. «Mehnat axli», «Ey dilbari jononim», «O‘zbekiston» nomli katta 
ashulalarni misol keltirish mumkin. Shu bilan birga, katta ashulalarni aloxida 
cholg‘uda, masalan, nayda ijro etish an‘anasi ham yuzaga keldi. Bu o‘rinda Ismoil 
naychi, Abdukodir naychi va Saidjon Kalonovlardek maxoratli naychilarimizning 
xizmatlari kattadir. 
Katta ashula asosan Farg‘ona vodiysida, qisman Toshkentda aytilib kelinadi. 
Xalq hayotining tarixiy sharoiti natijasi hisoblangan barcha maxalliy uslublarda 
o‘zbek xalq musiqasining umummilliy belgilari yorqin ifodalangan. 
Bu belgilar, yukorida ta‘kidlanganidek, o‘zbek xalqining, keyingi davrda 
tugal tus olgan o‘zbek millatining shakllanish jarayonida, turli maxalliy 
uslublarning umummilliy madaniyatiga chatishib ketishi natijasida vujudga keldi.