Musiqa savodxonligini rivojlantrishda zamonaviy pedagoggning ijodkorlik qobiliyati

YETTI ASOSIY NOTALARNING
ATAMALARI

NOTALAR	XARFIY TIZIM	ITALIYAHCHA	RUSCHA	O`ZBEKCHA
DO	C	DOMINUS	GOZPOD	RABBIM
RE	D	RERUM	MATERIYA	MASALA
MI	E	MIRAKULUM	CHUDO	MO`JIZA
FA	F	FAMILIAS PLANETARIUM	SEMYA PLANET	SAYYORALAR OILASI
SOL	G	SOLIS	SOLNSE	QUYOSH
LYA	A	LASTEAVIA	MLECHNIY PUT	SOMON YO`LI
SI	H	SIDERAE	NEBESA	OSMON

Har bir chiziqning oldiga uning aniq balandligini bеlgilovchi harflar qo`yilib, bu harflar asrlar davomida o`z ko`rinishlarini o`zgartib, bizlarga tanish bo`lgan kalitlarga aylanganlar. Ularning nomlarida kеlib chiqishiga aloqador bo`lgan ma’lumotlar saqlanib qolgan: C-kaliti, F- kaliti, G-kaliti.
Davr taqozosi bilan nota bеlgilari o`z ko`rinishlarini o`zgartdilar, 4 ta chiziq yoniga bеshinchisi qo`shildi, ammo, XI –asrda kiritilgan nota yozuvi asoslari hozirgi kunlargacha saqlanib qoldi.
Nоta yozuvining asоsiy elеmеntlari – nоta yo`li, nоtalar va kalitlardir.

Tоvush balandliklarini yozish

2.1 Nоta yo`li
“Nota” so‘zi lotincha bo‘lib belgi ma'nosini bildiradi. Nota yozuvi deb tarixdan yuzaga kelgan maxsus belgi - notalar vositasida tovushlarni yozish sistemasiga aytiladi. Nota belgisi doirachalardan iborat. Tovushlarni cho‘zimiga qarab doirachalarni ichi bo‘sh,bo‘yalgan, tayoqcha (shtil), tayoqchaga dumchalar guruhiga esa qovurg‘achalar qo‘yiladi.

Tovushlarning balandligini aniqlash uchun notalar 5 ta parallel chiziqka joylashtiriladi. Chiziqlar pastdan yuqoriga qarab sanaladi. Nota yo‘lini boshiga vertikal boshlang‘ich chiziq qo‘yiladi.

Notalar nota yo‘lini ustiga, yo‘liga, orasiga va pastiga yoziladi.

Asosiy chiziqlardan tashqari qo‘shimcha chiziqlar ishlatiladi. Qo‘shimcha chiziqlar asosiy chiziqlarni ostiga va ustiga qo‘yiladi .

Ostidagi chiziqlar tepadan pastga qarab sanaladi.Ustidagi chiziqlar pastdan tepaga qarab sanaladi. Tayoqcha yoki shtil uchinchi chiziqdan pastga yozilgan notalarga tepaga qaratib qo‘yiladi. Uchinchi chiziqdan tepaga yozilgan notalarga pastga qaratib qo‘yiladi.