Musiqa darsi 7-sinf

1. Musiqiy savodxonlik kompetensiyasi 2. Jamoa bo‘lib kuylash kompetensiyasi 3. Musiqa tinglash va tahlil qilish kompetensiyasi

Tayanch kompetensiyalar: K ommunikativ kompetensiya A xborot bilan ishlash kompetensiyasi S haxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi I jtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi U mummadaniy kompetensiyasi M atematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi

Darsning blok chizmasi:

1	Tashkiliy qism: a) salomlashish b) davomat aniqlash v) o’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirsh.	2
2	O’tilgan mavzuni takrorlash mustahkamlash: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari yordamida takrorlanib, mustahkamlanadi.	7
3	O’quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha beriladi.	10
4	Tinglash: Nota yozuvlaridan yoki audio CD disk yozuvlaridan foydalanib, arab hamda eron musiqa asaridan namunalar eshittirilib, suhbat-munozara o’tkaziladi.	8
5	Musiqa savodi: Darslikda berilgan kuy parchasini dirijyorlik qilib, notalarni aniq va ravon sof tovushda kuylashga erishish.	8
6	Jamoa bo’lib kuylash	7
7	Dars yakuni: Test sinovlari orqali mavzuni mustahkamlash. Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, qo’shiqni yod olish	3

Darsning ta’limiy maqsadi: Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi haqida ma’lumot berish.

Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarda ijodiy mahorat nafosat va badiiy didni o’stirish, fikr doirasini kengaytirish, mustaqillik va tashabbuskorlikni tarbiyalash.

Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi haqida musiqalarini tinglash orqali o’quvchilarning musiqiy qobiliyat va iqtidorni rivojlantirish. Musiqa asarlarining ma’naviy-estetik mazmunini his qilish qobiliyatlarini rivojlantirish.

Darsning uslubi: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari savol-javob, hikoya “Klaster”.

Darsning jihozi va o’quv uslubiy ta’minoti: Fortepiano cholg’i asbobi, reja, konspekt, 6-sinf darslik, tarqatma materiallar, kartochkalar, nota yozuvlari, audio SD disk yozuvlari.

Darsning borishi: “Aql charhi” o’yini o’tkaziladi. Bunda o’tgan darsda o’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilarga bittadan og’zaki savollar beriladi.O’quvchilar qisqa vaqt ichida tez va aniq javob berishi orqali, uyga vazifani va o’tilgan mavzularni mustaxkamlaydilar.

Quyida o’quvchilar uchun beriladigan savollardan namunalar keltirilgan.

1. Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi haqida ma’lumot keltiring?

2. Xorazm maqomlaridan qaysilarini bilasiz, ular qanday nom bilan yuritiladi? (“Rost”, “Buzruk”, “Navo”, “Dugoh”, “Segoh”,”Iroq”,“ Panjgoh” (to’liq bo’lmagan qism))

3. Xorazm dostonlari qaysi uslubda ijro etiladi? (“ochiq ovozda” kuychan xususiyatlar bilan)

4. Doston ijrochilari qanday nom bilan yuritiladi? (baxshi, Bolabaxshi)

5. Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi musiqa ijrochiligiga xos cholg’ular qaysilar?(tor, g’ijjak, qo’shnay, tanbur, dutor, surnay, doira)

6. Fag’ona – Toshkent musiqasining ustozlaridan kimlarni bilasiz? (Madraxim Sheroziy, Hojixon Boltayev, Komiljon Otaniyozov)

7. Fag’ona – Toshkent musiqasi qanday janrlarga bo’linadi? (maqom, maqom yo’lida yaratilgan kuy va ashulalar, dostonlar )

8. ”Bolabaxshi” lar kimlar? va xakazo. (doston ijrochilari)

“Topqirlik ” mashqi o’tkaziladi bunda o’quvchilarga oldingi darslarda tinglagan musiqiy asarlardan namunalar eshittiriladi. O’quvchilar tezlik bilan qanday musiqa ekanligini topishlari zarur. Faol qatnashgan o’quvchilarga rag’batlantiruvchi kartochkalar beriladi.

Yangi mavzu: Farg‘ona – Toshkent musiqa uslubi – Farg‘ona vodiysi, Toshkent shahri va viloyati hududlarida qaror topgan musiqiy an’analarning

majmuidir. Bunda xalq musiqasiga oid kuy, terma, lapar, yalla, qo‘shiq,

ashula kabi aytim janrlari, shuningdek, dostonchilik, ashulachilik,

maqomchilik kabi musiqa an’analari o‘z aksini topgan.

Mavzu rejasi:1. Fag’ona – Toshkent cholg’u kuylari.

2. Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi haqida

3. Fag’ona – Toshkent musiqasi.

Mazkur mavzuni “Zinama-zina” texnologiyasidan foydalangan xolda darsni tashkil etish mumukin.

-O’quvchilar 3 guruhga bo’linib, 1-guruh rejaning birinchi savolini; 2-guruh rejaning 2-savolini; 3-guruh rejaning 3-savolini ochishga harakat qiladilar.

-O’qituvchi guruh a’zolarini tarqatma materialda yozilgan kichik mavzular (rejalar) bilan tanishishlarini va shu mavzu asosida bilganlarini jamoa bilan birgalikda fikrlashib yozib chiqish vazifasini berib vaqt belgilaydi.

-Guruh a’zolari birgalikda tarqatma materialda berilgan kichik mavzuni yozma ko’rinishda ifoda etadilar.

-Tarqatma material to’ldirilgach, guruh a’zolaridan bir kishi taqdimot qilib, tayyorlangan materialni doskaga “Zina” (tagma-tag) shaklida o’rnatib chiqadilar.

-O’qituvchi guruhlar tomonidan tayyorlangan materiallarga izoh berib, mavzuni mustahkamlaydi.

Fag’ona – Toshkent musiqasini o’rganish o’zining asrlar davomida shakllangan an’analari, maxalliy urf odatlari, dostonchilik san’ati bilan alohida ajralib turadi. Ularning mumtoz musiqa janri asosan dostonchilik bilan bog’liqdir. Ularga mehnat aytimlari mavsumiy va marosim qo’shiqlari va baxshilar san’ati kiradi.

Musiqa tinglash Xalq ashullalaridan parchalar tinglash “Tanovar I” xalqa ashullasi faoliyati bo’yicha Fag’ona – Toshkent musiqasi yo’nalishdagi kuy qo’shiqlardan tenglash. “Baljuvon” xalq kuyi fortepiano ijrosida tinglab, uni ritmini hamda o’lchovini aniqlanadi.(6/8)

Jamoa bo’lib kuylash “Toshkent shahrim” P.Mo’min she’ri N.Norxo’jayev musiqasi faoliyatini bajarishdan oldin o’quvchilar bilan ovoz sozlash mashqlari o’tkaziladi. Bunda mashq qo’shiqning musiqiy matnlaridan olinishi yoki musiqiy iboralardan olingan bo’lishi mumkin.

Musiqa savodi: Fag’ona – Toshkent musiqa ijro uslubini farqlash

O’qituvchi o’quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat qiladi.

1.Fag’ona – Toshkent ijro uslubi qanday.

2. Toshkent shahrim» qo‘shig‘ining ohang — pardalarida mavjud yarim

ton va butun ton oraliq tovushlarni aniqlang.

3. Qo‘shiqning naqaroti va uch band she’rini yod oling.

4. Quyidagi nota cho‘zimlarining o‘lchov sanog‘ini aniqlang hamda

ularni chapak vositasida (hisobga mutanosib) ifoda eting:

O’qituvchi: Aziz bolajonlar mana bugungi darsimizni ham yakunladik, hozir har bir guruhning to’plagan rag’bat kartochkalarini hisoblab chiqamiz. Qaysi guruh ko’p to’plagan bo’lsa usha guruh g’olib deb topiladi. Hammangiz bugungi darsda faol qatnashganingiz uchun rahmat.

VI bosqich

Uyga vazifa: Fag’ona – Toshkent musiqa uslubi haqida mavzusini o’qib, o’rganib kelish, qo’shiqni takror avtib, nota yozuvi ustida ishlab, qo’shiq matnini yaxshilab o’rganib kelish topshiriladi

O’qituvchi: Xayr sog’- omon bo’ling.

O’quvchilar: Ustoz siz ham sog’ bo’ling,

Baxtimizga bor bo’ling.

O’qituvchi: Good bye my dear poople

O’quvchilar: Good bye.

“Dars o`tishga ruxsat etildi” O`TIBDO`: __________________

Musiqa darsi 7-sinf

Sinf __ “__”__ “__” Sana “___” ________________ Dars soati: __

Darsning mavzusi: Katta va yallachilik san’ati .

Dars soati: 1

Mavzuning qisqacha mazmuni: “Katta va yallachilik san’ati” mavzusi haqida ya’niy Katta va yallachilik san’ati.

Texnologik xaritasi

Maqsad vazifalar.	Maqsad: Ta`limiy: o‘quvchilarning ma’naviy, badiiy, axloqiy madaniyatini shakllantirish. Tarbiyaviy: milliy g‘urur, vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ijodiy mahorat, nafosat va badiiy didini o‘stirish. Rivojlantiruvchi: o‘zbek hamda jahon kompozitorlari asarlarini tinglab tushunish va undan zavqlanishga o‘rgatish Vazifalar:- Musiqa madaniyati o‘quv fani bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarni amaliyotda qo‘llash orqali ularda kuzatuvchanlikni, musiqiy xotirani, obrazli tasavvur qilishni, ijodkorlikni, tashabbuskorlikni, badiiy va musiqiy didni rivojlantirish va fikr doirasini kengaytirish; o‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayoning mazmuni	O‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnalogiyasi	Uslub: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari, hikoya, suhbat, savol-javob, “Klaster”, Shakl: Suhbat-munozara, guruhlarda va jamoada ishlash. Vosita: Tarqatma materiallar, notalar yoki audio SD disk yozuvlari, fortepiano cholg’u asbobi, rag’batlantiruvchi kartochkalar. Usul: Tayyor yozma materiallar. Nazorat: Og’zaki nazorat, savol-javoblar, kuzatish, o’z-o’zini nazorat qilish. Baholash: Rag’barlantirish. 5 balli tizim asosida baholash.
Kutiladigan natijalar	O’qituvchi: Mavzuni berilgan vaqt ichida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishiga erishish. O’quvchilar faolligini oshirish. O’quvchilarda darsga nisbatan qiziqish o’yg’otish. Dars jarayonida ko’proq o’quvchini baholashga erishish. Savol-javoblarga qatnashib, mustaqil fikrlashga o’rgatish. O’quvchi: Musiqa haqida bilimlar egallaydi, yakka holda va guruh bo’lib ishlashni o’rganadi, nutqi rivojlanadi va eslab qolish qobiliyati kuchayadi. O’z-o’zini nazorat qilishni o’rganadi. Qisqa vaqt ichida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ladi va baholay oladi.
Kelgusi rejalar	O’qituvchi: Yangi pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirib, darsda qo’llash, o’z ustida ishlash, mavzuni xayotiy voqyealar bilan bog’lash, pedagogik mahoratini oshirish, ko’proq qo’shimcha ma’lumotlar berib, o’quvchilarni madaniy saviyasini oshirishga erishish. O’quvchi: Mustaqil ishlashni o’rganadi. Fikrini ravon bayon qila oladi. Shu mavzuga asoslanib qo’shimcha materiallar topadi, ularni o’rganadi. Fikri va guruh fikrini tahlil qilib, mustaqil fikrlash malakasini hosil qiladi. Musiqiy bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.
Shakllantirilayotgan kompetensiyalar:
Fanga oid kompetensiyalar: