Musa Jalilning ‘’Moabit daftari’’ga kirgan bu she’ri 1943-yilning 20-noyabrida, o’limidan ikki oygina oldin yozilgan

Musa Jalil

[1906-1944]

Dunyo adabiyotida shunday siymolar borki, ular nafaqat ijodiy faoliyati, balki insoniy matonati bilan ham kelgusi avlodlarga ibrat namunasi bo’lib qolgan.Yurtimizni mo’g’ul bosqinchilaridan himoya qilish janglarida mardlarcha halok bo’lgan buyuk mutafakkir Najmiddin Kubro,bir qo’lda yarog’, bir qo’lda qalam bilan temuriylar saltanatini qayta birlashtirmioq uchun cheksiz jabr-u jafolar chekkan Bobur Mirzo insoniyatni fashizm atalmish vabodan qutqarish yo’lida qurbon bo’lgan chex shoiriYulius Fuchik shular jumlasidandir.

Yuqori sinf tarix darslarida Siz 1932-1945-yillari bo\lib o’tgan Ikkinchi jahon urishi, uni boshlagan fashist yetakchilarining kirdikorlari haqida batafsil ma’lumotga ega bo’lasiz,albatta.Biz bugungi mavzuni yoritmoq uchun bu urush to’g’risida qisqacha ma’lumotni Sizga eslatib o’tmog’imiz lozim.XX asrnin g 30-yillari boshida Germaniya davlati boshqaruvini Adolf Gitler rahbarligidagi bir guruh harbiylar qo’lga oladi. Ular dunyo mamlakatlarini o’ziga bo’ysundirish, boshqa xalqlarni qullikka mubtalo qilishdek yovuz niyatni ko’zlashar edi.

Shu maqsadda yirik armiya tuzishdi, uni eng zamonaviy qurol-aslaha bilan to’ldirishdi. Butun mamlakat aholisi o’rtasida ‘’faqat nemis millatigina’’ ‘’oliy irq’’qa tegishli, boshqa xalqlar o’z mehnati va boyliklari bilan unga xizmat qilishi lozim’’ degan vayronkor g’oya keng targ’ib qilindi. Shu tarzda ‘’fashizm’’ deb atalgan shavqatsiz mafkura dunyoga keldi.

Musa Jalilning ‘’Moabit daftari’’ga kirgan bu she’ri 1943-yilning 20-noyabrida, o’limidan ikki oygina oldin yozilgan.