Муратов Д., Алимова М., Каримов Ж., Нажмиддинов Ж., Жўраев Ш. Диншунослик ўзбекистон республикаси

АДЖИ – Тўрт томони тенг бўлган салб бўлиб, тангричи­лик динининг рамзи ҳисобланади. У барча нарса аслига қайтишининг ифодаси бўлган.
АДОНАЙ – Яҳудийликда ибодат вақтида зикр қилинадиган Худонинг исмларидан бири.
АЗИЗ – иснод табақасининг барчасида ровийлари сони ик­китадан оз бўлмаган ҳадис.
АКЕМ МАНА – ёмон фикр, адаштириш маъбуди, Ахриман тарафдори.
АҚИДА – (арабча, бирон нарсани бир-бирига боғлаш) ақоид илмининг машҳур номларидан бири.
АҚИҚА – (арабча, «қорин сочи») туғилган чақалоқнинг со­чини олиш ва таваллуди муносабати билан сўйиладиган қўйга айтилади.
АҚЛИЙ ДАЛИЛ – мутакаллимларнинг нақлга асосланиб берган ўз раъйлари. Фикрий қарашлари асосида бирон ақидавий масалага берган жавоблари. Ақлий далил асосан мантиқ билан боғлиқ ҳисобланган.
АМЕРЕТАТ – зардуштийликда бахт, абадийлик маъбуди, Ахура Мазда тарафдори.
АМЭША СПЭНТА (абадий муқаддас) – зардуштийликда Ахура Мазда яратган 7 махлуқдан бири. Бошқа фикрга кўра, Амеша Спента – Ахура Мазданинг тимсоли.
АНЖУМАНИ МОҒОНЕ ИРОН – зардуштий руҳонийлар иерархиясидан ташкил топган Эрон Мобадлари кенгаши.
АНХРА–МАЙНЬЮ (юнонча, Ахриман) – зардуштийлик­да ёмонлик, ёвузлик, бузғунчилик ибтидоси, зулмат эгаси бўлиб, эзгулик ва ёруғлик соҳиби Ахура Мазда ва унинг тарафдорларига қарши бош кўтарган маъбуд.
АПОСТОЛ (юнонча, «элчи») – христиан таълимотига бино­ан Исонинг энг яқин ёрдамчиларининг унвони. Уларнинг асосийлари 12 та: Пётр (Симон Ионин), Андрей, Иоанн, Иаков Зеведеев, Филипп, Варфоломей, Матфей, Фома, Иа­ков Алфеев, Фаддей, Симон Кананит, Иуда Искариот (Исо­ни сотган ҳаворий), Матфий (Иудадан сўнг унинг ўрнини эгаллаган). Булардан ташқари яна 70 нафар ҳаворий мав­жуд бўлгани христиан адабиётларида қайд этилади.
АРОН КОДЕШ – Синагогаларда «Таврот» ўрамлари сақланадиган махсус жой.
АТХАРВА ВЕДА – «Афсун ва жодулар ведаси» – коинот билан боғлиқ, мистик парчалар ва сеҳр билан алоқадор дуолардан иборат китоб. Ўша даврда афсун ва жодулар олов устида бажарилгани сабабли, у афсонавий руҳоний Атхарвана – «Олов руҳонийси» номи билан узвий боғлиқ. Атхарва Веда 6000 шеърдан иборат 371 мадҳияни ўз ичига олади. Улар жами 20 китобда жамланган.
АХУРА МАЗДА (юнонча, Ормузд) – зардуштийликда до­нишмандлик соҳиби, яхшилик, эзгулик, яратувчанлик ибтидоси, ёруғлик соҳиби бўлиб, ёвуз Ахриман ва унинг тарафдорларига қарши доимий курашда.