Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

8.13. Elektroburlar

Elektroburlar – burg’uga aylanma harakat uzatishga mo‘ljallangan quduq tubi dvigateli bo‘lib, elektrodvigatel va shpindeldan tashkil topgan. Dvigatelning aylanma momenti shpindel valiga zanjirli muftadan uzatiladi. Elektrobur (burg’u bilan birga) quduqqa burg’ilash quvurida tushiriladi. U burg’ilash quvurlarini og‘irligi bo‘yicha ushlab turishga, quduq tubiga yuvish eritmasini uzatishga va ular ichiga yupqa simli kabellarni joylashtirishga xizmat qiladi. Elektrobur (5.7-rasm) uch fazali, moy to‘ldirilgan dvigatel va shpindeldan iborat. 5.8-rasmda elektrobur yordamida burg’ilashning sxemasi tasvirlangan.

Dvigatelga salnik orqali yuvish eritmasining kirmasligini ta’minlash uchun dvigatelning moy bosimi elektrobur orqali oquvchi yuvish eritmasining bosimiga nisbatan birmuncha (0,2-0,3 MPa) yuqori bo‘lishi kerak. Buning uchun elektrobur korpusining yuqori qismiga uchta lubrikator joylashtirilgan. Ulardan biri quyuq aviatsion moy, yuqori salnik transformator moyi bilan to‘ldirilgan, qolgan ikkitasi esa dvigatel bilan bog‘langan.

Bundan tashqari lubrikatorlar salnik orqali yo‘qotilgan moylarni to‘ldirib borishni, moylar qizib ketganda dvigatel bosimini tartibga solishni ta’minlaydi. Dvigatel va shpindel vallari tishli muftalar bilan birlashtirilgan.

Elektroburning yuqori qismi burg’ilash quvuriga biriktirishga mo‘ljallangan qulf nippeli bilan tugallanadi. Nippelga kabelni ishga tushiruvchi kontakt sterjeni o‘rnatilgan. Bu kontakt sterjeni burg’ilash quvurlarini burab kirgizish jarayonida burg’ilash quvurlar ichiga joylashtirilgan kabel sistemasiga biriktiriladi. Elektrodvigatel statori magnit va diamagnit materiallaridan tayyorlangan paketlardan iborat. Rotor esa bo‘sh vallardan tashkil topgan bo‘lib, unga yupqa tutashgan alyuminliylik katak seksiyasi joylashtirilgan. Seksiyalar

oralig‘iga faqat radial yuk beruvchi podshipnik o‘rnatilgan. Dvigatel valining ikkala tomoni oxirini zichlash pastki va yuqorigi salnik yordamida amalga oshiriladi. Hozirgi vaqtda korpusining diametrlari 0,250, 0,215 va 0,170 m bo‘lgan elektroburlar tayyorlanmoqda. Burg’u bilan quduq burg’ilashda diametri 0,295, 0,245 va 0,190 m li elektroburlardan foydalaniladi. Undan tashqari quduqlarni burg’ilash jarayonida E240-8, E185-8, E200-12, E215-8M, E164-8M va boshqa turdagi elektroburlar keng qo‘llaniladi.

Tok uzatmalari elektr va issiqlik energiyasini Mexanik energiyaga aylantirishga hamda bu energiyani boshqarishga mo‘ljallangan. Burg’ilash mexanizmidagi tok uzatmasi quvurlar birikmasiga aylanma harakat uzatishga hamda tushirish-ko‘tarish va boshqa qo‘shimcha ishlarni bajarishga xizmat qiladi. Hozirgi vaqtda elektrli va dizelli dvigatellar keng qo‘llaniladi.

8.13- rasm. Elektrobur а) Dizel tok uzatmasi elektroenergiya bilan ta’minlanmagan xududlarda qo‘llaniladi. Ichki yozuv dvigatelidan tok uzatmasi sifatida foydalanishning quyidagi afzalliklarini ko‘rsatish mumkin: foydali ish koeffitsiyentining yuqori bo‘lishi, yonilg‘i va suvning kam sariflanishi, katta massaga ega emasligi va boshqalar. Ichki yonuv dvigatelining asosiy kamchiligi reversning yo‘qligi hisoblanadi. Shuning uchun dvigatel harakatini teskari tomon burishga imkon beradigan maxsus mexanizm talab qilinadi. Dizel turidagi ichki yonuv dvigateliga faqat 20% gacha ortiqcha yuklanish berilishi mumkin. b) Elektr tok uzatmasi - o‘zgaruvchan tokning asinxron va sinxron elektrodvigatellari eng ko‘p tarqalgan.