Muqobil energiya manbalari

10-mavzu. Yer albedosi.
Reja

1. 
   Yer sirti albedosi.
   
2. 
   Atmosfera massasi.
   
3. 
   Insolyatsiya. Energetik yoritilganlik.Geografik kenglik. hudud muhiti.
   
4. 
   Quyosh nurlanishi oqim zichligini o‘lchash uchun mo‘ljallangan jixozlar.
   
5. 
   Aktinometrlarning xar xil turlari
   

Albedo

Albedo (albedo diagrammasi) sirtning aks etuvchi sifati sifatida tavsiflanadi. Kiruvchi insolatsiyaga ko'rsatilayotgan izolatsiyaning ulushi sifatida ifodalanadi va nol foizning umumiy emirilishi, 100% esa butunlay aks ettiradi.
Ko'rinuvchi ranglar nuqtai nazaridan quyuqroq ranglar kam albedoga ega, ya'ni ular ko'proq insulatsiyani so'raydilar, engil ranglar esa yuqori albedo yoki yuqoriroq ko'zgularga ega.
Misol uchun, qor qorishtirishning 85-90% ni aks ettiradi, asfalt esa faqat 5-10% ni aks ettiradi.
Quyosh burchagi ham albedo qiymatiga va quyosh quyoshi burchaklarining quyosh nurlari ta'sirini aks ettiradi, chunki quyoshning quyosh burchagidan keladigan energiya yuqori quyosh burchagidan keladigan darajada kuchli emas. Bundan tashqari, tekis yuzalar yuqori albedo, qo'pol sirt esa uni kamaytiradi.
Umuman quyosh nurlari kabi, albedo qiymatlari ham butun dunyo bo'ylab kenglikda farqlanadi, lekin Yerning o'rtacha albedosi taxminan 31% ni tashkil qiladi. Tropiklar (23.5 ° N dan 23.5 ° S) oralig'ida o'rtacha albedo 19-38% ni tashkil qiladi. Qutblarda u ba'zi hududlarda 80% ga teng bo'lishi mumkin. Bu qutblarda quyoshning quyosh burchagi, natijada yuqori qor, muz va ochiq-oydin ochiq suv mavjudligi bilan bog'liq.

Albedo, Quyosh radiatsiyasi va odamlar

Bugungi kunda, albedo butun dunyo bo'ylab odamlar uchun katta ahamiyatga ega. Sanoat faoliyati atmosfera ifloslanishini kuchaytirar ekan, atmosfera o'zini yanada yansıtıcı holga keltirmoqda, chunki insulasyonu aks ettirish uchun ko'proq aerosoller bor. Bundan tashqari, dunyodagi eng yirik shaharlardagi albedolarning ba'zida sha rejalarni va energiya sarfini kamaytiradigan sha'g'il issiqlik orollarini yaratadi.
Quyosh nurlanishi, shuningdek, qayta tiklanadigan energiya uchun yangi rejalarda o'z o'rnini topmoqda - ayniqsa, quyosh batareyalari elektr va qora quvurlar uchun suvni isitish uchun. Ushbu elementlarning quyuq ranglari past albedosga ega va shuning uchun ularga ta'sir ko'rsatadigan deyarli barcha quyosh nurlarini o'ziga jalb qilib, ularni butun dunyo bo'ylab quyosh energiyasidan foydalanish uchun samarali vositalar sifatida yaratadi.
Elektr ishlab chiqarishda quyoshning samaradorligiga qaramay, Quyosh nurlarini va albedoni o'rganish Yerning ob-havo, okean oqimlari va ekotizimlarning turli joylarini tushunish uchun juda muhimdir.
Atmosferaning optik massasi, quyosh nurlari oqimining atmosferadan o'tishi bilan susayishini aniqlaydigan m miqdori. Bu Quyoshning zenit masofasining funksiyasi. Kontseptsiya P. Buger tomonidan 1729 yilda u tomonidan eksperimental ravishda o'rnatilgan qaramlikni tavsiflash uchun kiritilgan (Bug'er - Lambert - Bera qonuni). Atmosfera uchun bu bog'liqlik quyidagi ko'rinishga ega: S (θ) = S0exp (−mτ0), bu erda S - quyosh nurlanish oqimining kattaligi: S (θ) - Yer yuzasida, S0 - atmosferadan tashqarida; τ0 - optik atmosferaning vertikal qalinligi. Θ <60 ° da yuqori aniqlikda m (θ) = sekθ. Ufqning yuqorisida Quyoshning past pozitsiyasida (value katta qiymati bilan) hisob-kitoblarda sinishi hisobga olinishi kerak: empirik (Bemporad funktsiyasini kiritish orqali) yoki analitik.