Muqobil energiya manbalari

3. Asinxron dvigatellardagii elektromagnit jarayonlar
Uch fazali asinxron elektrodvigatelining statori chulg’ami yulduz yoki uchburchak sxemada ulangan bo`ladi: Chulg’amlarning bosh va oxirgi uchlari klemmalar bilan tugallanib, bu klemmalar elektr dvigateli statoriga mahkamlangan qutiga joylashtirilgan bo`ladi. Elektr mashinalariga oid standartga ko`ra stator chulg’amlarining tashqariga chiqarilgan uchlari qutiga belgilab qo`yiladi: Masalan tarmoq kuchlanishi 380 V bo`lganda va nominal faza kuchlanishi 220 V bo`lganda asinxron elektrodvigatelni chulg’amlari faqat yulduz usulida ulanishi kerak. Shunday qilib, har bir elektrodvigatel chulg’amida bir–biridan 3 marta farq qiladigan tarmoq kuchlanishi bo`ladi. Chulg’amning bosh uchlari S<sub>1</sub> S<sub>2</sub> S<sub>3</sub> va chulg’amning oxirgi uchlari S<sub>4</sub> S<sub>5</sub> S<sub>6</sub> bilan belgilanadi. Asinxron dvigatelining har bir fazasi chulg’amlari ma`lum nominal faza kuchlanishiga mo`ljallangan bo`ladi. Agar elektr dvigateli ulanishi zarur bo`lgan tormoqning liniya kuchlanishi, elektrodvigatelning normal faza kuchlanishiga teng bo`lsa, uning shulgamlari uchburchak usulida ulanadi. Agar dvigatel ulanishi kerak bo`lgan tarmoqning liniya kuchlanishi nominal faza kuchlanishidan 3 marta katta bo`lsa, asinxron elektrodvigatelning chulg’amlari yulduz usulida ulanadi. Kichik quvvatli elektrodvigatelni yurgizib yuborish uchun rubilg’nikni tarmoqqa bevosita tutashtirish kifoya. Bunday usulda dvigatelni tarmoqqa ulash mumkin. Quyida asinxron dvigatelni tizimga ulanishini prinsipial sxemasi keltirilgan.

Yurgizib yuborishning dastlabki paytida magnit oqimining harakatsiz turgan rotorga nisba tan juda katta tezlik bilan aylanishi tufayli rotorda juda katta elektr yurituvchi kuch paydo bo`ladi. Asinxron dvigatellarni klemmalari ulanish usuliga qarab ikki hil ulash mumkin, yulduz usulida va uchburchak usulida. Ularni ulanish usullari quyida keltirilgan.
Shunga muvofiq rotordagi tok ham nominal tokdan 5 – 7 marta ortiq bo`ladi. Stator toki ham 4–7 martagacha ortadi. Dvigatelni yurgizib yuborish toki katta bo`lishiga qaramay uning o`zi uchun hech qanday havf tug’dirmaydi, chunki bu tok tezda pasayib
qoladi va mashina yo`l qo`yib bo`lmaydigan darajada qizishga ulgurmaydi.

S₄ S₅ S₆ S₄ S₅ S₆

S₁ S₂ S₃ S₁ S₂ S₃