Muqaddima

NAJAS SHAKLLANISHI 
Ingichka  ichakdan  ileotsekal  qopqoq  orqali  yo
‘
g
‘
on  ichakka  bir  kechayu  kunduzda 
500 ml dan ‗000 ml gacha ximus o‘tadi. Yo
‘
g
‘
on ichakda suv so
‘
rilishi natijasida ximus 
quyiladi.  Suv  bilan  bir  vaqtda  elektrolitlar  va  suvda  eruvchi  vitaminlar  ham  so
s
riladi. 
Ammo bu moddalar yo
‘
g
‘
on ichakda ingichka ichakdagiga nisbatan juda oz so
‘
riladi. 
Agar,  yo
‘
g
‘
on  ichakka  ximus  tarkibida  joglar  o
‘
tsa,  ular  so
‘
rilmasdan  tashqariga 
chiqarib tashlanadi. 
Ovqat tarkibida  hazm  tizimi  fermentlari  parchalay  olmaydigan  murakkab  uglevodlar 
ham  uchraydi.  Ularni  yo
‘
g
‘
on  ichakdagi  bakteriyalar  bijg
‘
itib,  sut  va  sirka  kislotalari. 
spirt, karbonat angidrid va suv hosil qiladi. 
Gqsillarning bakteriyalar ta‘sirida chirishi natijasida zaharli moddalar (indol, skatol), 
biologik faol aminlar (gistamin, tiramin), vodorod sulfid gazi va metan hosil bo`ladi. 
Aralash  ovqat  iste‘mol  qilinganda  bir  kechayu  kunduzda  100—200  g  najas  hosil 
bo`ladi.  Quruq  qoldig‘i  20—25%  bo`lib,  50%  sellyuloza  va  boshqa  parchalanmagan 
moddalardan,  1/3  qismi  bakteriyalar  dan,  10—15%  anorganik  moddalardan  va  5% 
chamasida  yog‘dan  iborat.  Ovqatda  o‗simlik  ko
‘
p  bo`lsa,  najas  bir  necha  marta  ko‗p 
bo`ladi. 
Najasning  rangi  o
‘
t  pigmentlariga  bog‘liq,  5—7  bo`lgan  pH  ni  esa  bijg`ish 
mahsulotlari  belgilaydi,  hidi  vodorod  sulfid,  organik  kislotalar,  indol  va  skatol  bilan 
bog‘liq.