Muqaddima

ESHITUV ANALIZATORI 
Eshituv retsepsiyasi tovushga bog
‘
liq fiziologik funksiya. Tovush gazlar, suyuqliklar 
va  qattiq  jismlarda  kuzatiladigan  zarrachalarning  tebranishidir.  Bu  tebranishlar 
ko
‘
rsatilgan  muhitlarga  toiqin  sifatida  tarqaladi  va  organizmlarning  maxsus  a‘zolariga 
ta‘sir qilib, uni shikastlaslii mumkin  bo`lgan mexanik hodisalardan xabardor qiladi, bir 
turga  va  boshqa  turlarga  mansub  hayvonlar  uchun  o
‘
zaro  muloqot vositasi bolib  xizmat 
qiladi. 
Odam eshituv a‘zosining fiziologik xossalarini hi- sobga olib tebranishlarni uch xilga: 
chastotasi  20  Gs  dan  kam  bo`lgan  odamning  qttlog‘i  eshitmaydigan  infratovushlarga, 
chastotasi  20—20000  Gs  bo`lgan  odamning  qulogi  eshita  oladigan  tebranishlarga  va 
eshitib  bo'lmaydigan,  chastotasi  20000  Gs  dan  yuqori  bo`lgan  ultratovushlarga  bolish 
mumkin. 
Tovush  to`lqinlari havoda 335 ш/s tezlikda tarqalib, tovush bosimini hosil qiladi. Bu 
bosim  detsebellarda olchanadi.  Vaqt birligida  maydon birligiga to
‘
g‘ri keiadigan tovush 
energiyasi tovushning kuchini ifodalaydi. 
Yakka  chastotali  tovushlar,  ton  deyiladi.  Odatda  tovush  bir  necha  chastotali, 
tebranishlar  natijasida  kelib  chiqadi.  Bu  chastotalar  asosiy  chastotaning  butun  karralari 
bolsa, (asosiy chastotadan, ikki, uch va hokazo marta farq qilsa) musiqaviy tovush paydo 
bo`ladi. Bir-biriga bog‘liq bolmagan chastotalar shovqin hosil qiladi. 
Nutqqa ega bo`lgan odam uchun eshituv retsepsiyasining ahamiyati benihoya katta.