Muqaddima

HUJAYRALAR ICHIDAGI HAZM 
Hazmning  yana  ikki  turi  mavjud.  Ulardan  bin  hamma  tirik  mavjudotlarda  uchraydigan 
hujayra  hazmi,  Bu  jarayon  parchalanmagan  yoki  qisman  parchalangan  oziq 
moddalarning  hujayra  ichiga  kirishiga  va  bu  yerdagi  fermentlar  tomonidan 
parchaianishidan  iborat.  Hujayra  hazmining  ikki  turi  ajratiladi:  sitoplazmatik  hujayra 
hazmi va vakuol hujayra hazmi. 
Sitoplazmatik hujayra hazmi membrana orqali hujayraga kirgan kichik molekulalarni 
sitozol  fennentlari  yordamida  parchalanishini  ta‘minlaydi.  Shu  yo'l  bilan  ba‘zi 
dipepiidlar o'zlashtiriladi, 
Hujayra  ichidagi  hazm  fagotsitoz  yoki  pinotsitoz  (endositoz)  natijasida  hosil 
bo'ladigan  maxsus  bo‗shliqlarda  ham  yuzaga  chiqishi  mumkin.  Hujayra  hazmining  bu 
ikkinchi  xilida  lizosomalardagi  turli  gidrolitik  fermentlar  ishtirok  etadi  Bu  fermentlar 
endotsitoz  natijasida  hosil  bo`lgan  vakuollar  ichiga  o'tgan  zarraclxalar  yoki  eritmadagi 
oziq moddalarni parchalaydi. 
Hujayra ichidagi hazmni membranalarning o
‘
tkazuvchanligi va endotsitozning tezligi 
chegaralaydi.  Bu  jarayonning  odamning  hazm  tizimida  sust  bo'lishini  e‘tiborga  olsak, 
hujayra  hazmining  ovqatni  o‘zlashtirishdagi  amaliy  ahamiyati  kam  ekani  tushunarli 
bo`ladi. 
Faqat emizikli bolalarda hazmning bu turi sut tarkibidagi moddaJar o'zlashtirilishida 
muhira ahamiyat kasb etadi. 

---

 
 
197