Muomala psixologiyasi

bo‘lishida shaxsning shakllangan
sifatlari, fazilatlarining ahamiyati juda katta. Jumladan, shaxsda ijobiy
fazilatlar yaxshi shakllangan bo'lsa (xushmuomalalik, kamtarlik,
insonparvarlik, to'g'ri so'zlilik, vijdonlihk kabilar) muloqot jarayoni
yaxshi o'tadi. Chunki shaxslar bir-birini to'g'ri tushunishlari uchun,
muloqot muvaffaqiyatli bo'lishi uchun ular samimiy bo'lishlari lozim. Samimiylik insonning eng ajoyib fazilatlaridan biri bo'lib, voqeahodisalarga
oqilona munosabatda bo'lish, turli ta’sirlarga berilmaslikdir.
Har qanday faoliyat odamlarning bir-birlari bilan til topishishni,bir-birlariga turli xil ma’lumotlar o`zatishni,fikrlar almashinuvi kabi murakkab hamkorlikni talab qiladi. Shuning uchun ham har bir shaxsning jamiyatda tutgan o`rni, ishlarining muvoffaqiyati, obro`si uning muloqotga kirish qobilyati bilan bevosita bog`liq.
Muloqot murakkab jarayondir. Uning tuzilishi quyidagicha:
Interaktiv
Kommunikativ
Perseptiv
Muloqotning kommunikativ tomoni muloqot ishtirokchilari o'rtasidagi
axborot almashinuvidan iborat
Interaktiv jihati muloqot ishtirokchilarining
o'zaro ta’sirlashuvidan iborat
Perseptiv tomoni esa muloqot ishtirokchilarining muloqot jarayonida bir-birini idrok etishi va bilishidan iborat.
Mulokotning kommunikativ tomoni ― shaxslararo axborotlar, bilimlar g`oyalar, fikrlar almashinuvi. Bu jarayonning asosiy vositasi ― bu til.
Yozma-ogzaki, monologik-dialogik nutq.
Diologik nutqning mazmuni, xarakteri, davomiyligi muloqotga kirishgan shaxslarning shaxsiy qarashlariga, qizikishlariga, bir-birlariga bulgan munosabatlariga,maqsadlariga bevosita bogliq bo`ladi. O`qituvchi-o`quvchi, siyosiy rahbarlarning, diplomatlarning, dugonalarning suhbati bir-biridan farq qiladi.
Monologik nutq bir kishining boshqa kishiga murojaati― fikrlarning mantiqan tugal bo`lishi, grammatik qonun-qoidalarga rioya qilish kerak. Odamlarning muloqot jarayonida so`zlardan tashqari turli xil harakatlardan, qiliqlardan, holatlardan, kulgu, ohanglardan ham foydalanadilar. Mimika, ko`z qarashlar, to`xtashlar ifodalari va hokazo.