Мундарижа

U M U M I Y      X U L O S A L A R 

 O‘zbekiston 

Respublikasining 

istiqboli 

xalq 

xo‘jaligining 

hamma 

tarmoqlarida    bo‘lganidek,  xalq  ta‘limi  oldida  ham  muhim  vazifalarni  qo‘ymoqda. 

Zero  yosh  avlod  tarbiyasi  O‘zbekiston  istiqbolini  mustahkamlashning  muhim 

zamini  deb  hisoblanadi.“Yoshlari  bilimdon,  yurtning  kelajagi  buyukdir”.(Karimov 

I.A “Barkamol  avlod orzusi”).  

 Shuning  uchun  boshlang‘ich  sinflarda  ta‘lim  jarayonini  tubdan  yaxshilash 

davr  talabi  hisoblanadi.  Bu  esa  har  bir  o‘qituvchidan  yuksak  tajribani  puxta 

bilimni,  malakani  talab  qiladi.  Boshlang‘ich  sinflarda  miqdor  va  birliklarni  juda 

keng  o‘rganilmoqda.  Boshlang‘ich  sinf  matematikasida  uzunlik  o‘lchovi,  vaqt 

o‘lchovi, yuzani  o‘lchash va topishga doir misol va masalalar  berilgan.   

Bu  sinflarda    miqdor    o‘lchovlarining  o‘zgarmas    birligidan  foydalanib    bilim 

beriladi.    Masalan:    uzunlik    o‘lchovi,    milli  metr,  santimetr,  ditsemetr,  metr, 

kilometr.  Og‘irlik    o‘lchovi:  gramm,  kilogramm,  santimetr,  tonna  vaqt    o‘lchovi: 

sekund,    minut,  soat,  yil,  asr,  oy,  kun    sutka,    hafta.  O‘lchov    birliklarini    tarkib 

toptirishda  qadimgi  nomlardan ham  foydalanilgan. 

Masalan:  qarich,  quloch,    gaz,  qadam,    chaqirim,    tosh,  pud,  gul,  misqol, 

chorak, daqiqa, tanob, asr, qadam, olchin,  va  shular kabilar. 

Bundan  tashqari  miqdorlar  tushunchasi  figuralarning  yuzini    o‘lchashga    ham  

ma‘lum  birliklardan  foydalaniladi. 

Kvadrat santimetr  (kv sm) kvadrat ditsemetr (kvdm) kvadrat metr (kv m) lardir.   

Hozirgi  vaqtda minutni  daqiqa, sekuntni soniya deb atash otad tusiga kirgan.  

Maktab  matematika  darsligida  o‘qituvchi  uchun  shunchaki  ko‘rsatma 

berilgan.  Darsni  qiziqarli  va    mazmunli  o‘tish  esa  o‘qituvchining  mahoratiga 

bog‘liq. 

Shuning  uchun  ham  men  malakaviy  bitiruv  ishimda    qiziqarli  savollar,  miqdor 

birliklarini  kelib  chiqish  tarixi,  eskicha  nomlanishini  ham keltirib  o‘tdim. 

Shu  bilan  birga  dars  jarayonini    o’yin  va  qiziqarli  didaktik    manbalar  asosida 

olib borish maqsadga muvofiqdir.  

---

 

58 

Darsni  she‘riy  usulda  olib  borish  ham  darsni  qiziqarli  o‘tib    mavzuni    yaxshi 

tushunib olishga  yordam beradi.  

Har bir masalalarni  yechayotganda  4 ta  masala   berishni eslatib  o‘tiladi.   

“Ta ortiq”-bu  qo‘shish 

“Ta kam”-esa ayirish 

“Marta ko‘p”-ko‘paytirish 

“Marta kam”-esa bo‘lish   

Matematikada 

didaktik 

she‘rlar 

o‘quvchini 

fikrlashga, 

izlanishga 

dunyoqarashini  kengaytirishga  olib  keladi.  Har  bir  dars  ko‘rgazmali  va  ko‘rsatmali 

bo‘lmog‘i  lozim.  Chunki:“Sinfga  surat  olib  kirsang  saqov  ham  tilga  kiradi”  deb 

bejizga  aytilmagan.  Dars    mobaynida    o‘quvchilar  bilan  qiziqarli  suhbatlar 

o‘tkazish,  ular  bilan  birga  sahna,  badiiy  ko‘rinish  va    savol-javoblar  o‘tkazish  har 

bir miqdor birliklariga  doir test kartochkalaridan  foydalanish  ham ko‘zda tutilgan       

Men  hozirda  o‘quvchilarga  DTS  talablari  asosida  dars  beraman.  Dars 

jarayonida  o‘quvchilarni  yosh  xususiyatlarini,  hamda  psixologik-ruhiy    holatlarini 

hisobga olgan holda tashkil  etaman.            

Bu  yoshda  o‘quvchilar  juda  qiziquvchan,  intiluvchan,  sergak  bo‘ladilar 

ularning  har  bir  qiziqib    so‘rayotgan  savollariga  esa  to‘g‘ri,  tushunarli,  javobni 

mazmunli  qilib  aytishga  harakat  qilaman.  O‘quvchilar  dars  davomida  bilmagan 

bilimlarini  o‘zlashtirib oladilar.