Mundarija O’quv materiallar 4 Mustaqil ta’lim mashg’ulotlari Glossariy 126 Ilovalar 130 Fan dasturi Fan ishchi o'quv dasturi Tarqatma materiallar Testlar Baholash mezoni O’quv materiallari

2-topshiriq. Klaster usulidan foydalanib rasmiy-ish uslubiga xos bo’lgan xususiyatlarni tushuntiring.
KLASTER






















Mashq. Quyidagi so’z birikmalari ishtirokidagi gaplar tuzing. Ularni rasmiy yoki shaxsiy munosabatni ifodalashiga ko’ra guruhlarga ajrating.
Iltimos qilmoq, talab etilmoq, o’qishga kirmoq, vazifadan ozod etilmoq, aytilganlarni inobatga olgan holda, salom yetkazmoq, jadvalga muvofiq, ko’ngilni ko’tarmoq, amalga oshirmoq, aytib bermoq, zimmasiga yuklamoq, vaqt topolmaslik, dasturlovchi bo’lib ishlamoq, ro’yxatga olinmoq, hushxabar yetkazmoq, haroratni pasayishi oqibatida.
7-mavzu. Matn turlari va tarkibi.
O‘zbek tilining izohli lug‘atida¹ matn so‘zining arabchadan o‘zlashganligi, eskirgan kitobiy so‘z ekanligi va aynan tekst so‘zi anglatgan ma’noga tengligiga ishora qilinadi. Izohli lug‘atning 156-b.ida tekst so‘ziga quyidagicha ta’rif beriladi: [r‹lat] 1. Yozilgan, ko‘chirilgan yoki bosilgan ijodiy, ilmiy asar, nutq, hujjat va shu kabilar yoki ularning bir parchasi; matn. Maqolaning teksti. 2. Muzika asariga, masalan biror kuyga, opera, romans va shu kabilarga asos bo‘lgan she’r, so‘z. 3. Poligrafiyada yirik shriftlardan birining nomi. Bu ta’rifda matnning asosiy xususiyatlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan. Faqat axborot-kommunikatsiya vositalarining taraqqiy etishi natijasida matn (tekst) so‘zi anglatadigan ma’no yanada ortganligini ko‘rishimiz mumkin.
Shubhasizki, matn alohida va mustaqil birlik bo‘la olishi uchun uning boshlanish va tugallanish chegarasi bo‘lishi shart, ana shu ikki tomondan bo‘ladigan chegaralar orasidagi qism yaxlit butun bo‘la oladi.
Ana shu mulohazalardan kelib chiqib, matnni gaplar ketma-ketligining bog‘lanishlilik asosida og‘zaki yoki yozma shaklda yuzaga keladigan struktur, mazmuniy va kommunikativ yaxlitligi tarzidagi butunlik sifatida, til sintaktik sathining oliy darajadagi birligi sifatida talqin etish maqsadga muvofiq.