Mundarija Muqaddima

  Foydalanilgan adabiyotlar

………………………………………...  39 

---

2 

 

Muqaddima 

 

 

Inson  bor  ekanki  u  butun  hayoti  davomida  o‘zining  cheksiz  ehtiyojlarini 

qondirish uchun harakatda bo‘ladi. Bu ehtiyojlarni qondirish o‘z-o‘zidan osongina 

hal  bo‘lmaydi.  Bunda  insonga  mablag‘  va  kuchdan  tashqari  ,  tashqi  tarafdan, 

moddiy va nomoddiy predmetlar ham zarur. Misol uchun biror shaxsda ovqatlanish 

ehtiyoji  paydo  bo‘ldi,  unda  ovqatlanish  uchun  yetarli  mablag‘  bor  lekin,  yaqin 

atrofda  umumiy  ovqatlantirish  korxonasi  mavjud  emas,  yoki  korxona  mavjud 

lekin,  ovqatlari  qolmagan.  Bu  holda  shaxs  ehtiyojini  qondirish  uchun  yetarli 

sharoit yo‘q. Ya‘niy iste‘molchida yetarli sharoit bor lekin ishlab chiqaruvchi yoki 

xizmat  ko‘rsatuvchida  talabga  mos  taklif  yo‘q  bo‘lishi  mumukin.  Iste‘molchi  va 

sotuvchi  o‘rtasida  sotuv  amalga  oshishi  uchun  har  ikki  tomonda  ham  maqsadga 

muvofiq  tovar  va  mablag‘  bo‘lishi  zarur.  Demak,  iste‘molchilar  o‘z  ehtiyojlarini 

qondirishda  nafaqat  o‘zining  balki  sotuvchining  ham  vaziyati  juda  katta 

ahamiyatga  ega.  Bu yerda  mahsulotning sotuvdan keyin  iste‘mol  qilinish vaziyati 

haqida gapirildi. Lekin biz sotuvchi yoki yetkazib beruvchi deb ataydigan ob‘yekt 

yoki  shaxslar  ham  ishlab  chiqarishning  qaysidir  nuqatalarida  kimningdir 

iste‘molchisi  sanaladi.  Shundan  kelib  chiqib  aytish  mumukinki,  bozor 

munosabatlari juda murakkab bo‘lib, undagi har bir arzimasdek ko‘ringan  element 

bozor  holatini  butunlay  o‘zgartitib  yuborishi  mumkin.  Umuman  olganda  bozorni 

tashkil  qiluvchi  asosiy  mahsulotlar    xizmat  va  moddiy  tovarlarga  bo‘linadi. 

Bozordagi  istalgan  sotuvchi  shu  ikkisidan  birining  sotuvchisi  hisoblanadi. 

Yuqorida aytilgani kabi sotuv jarayoni yuzaga kelishi uchun xizmat, moddiy tovar 

va  iste‘molchi  (bunda  iste‘molchi  ehtiyoji,  didi,  yoshi,  mablag‘i  va  h.k  nazarda 

tutilyapti) o‘zaro muvofiq bo‘lishi kerak. Men kurs ishimda xizmat va tovar haqida 

batafsil ma‘lumot berish orqali  bu ikki mahsulotning farqli jihatlarini tushuntirib 

berishga  harakat  qilaman.  Dastlab  xizmat  haqida  ,  keyin  tovar  haqida  ma‘lumot 

beriladi  va  xulosa  qismida  ma‘lumotlarni  umumlashtirilib  asosiy  farqlar  haqida 

so‘z boradi. 

 

---

3