Mundarija: Kirish VII guruhning asosiy guruhcha elementlari va ularning amaliy ahamiyati Galogen kichik guruh elementlarining xossalari

Olinishi va izotoplari

Brom kimyoviy usull bilan tabiiy tuzlaridan va Br- ionini o’z ichiga olgan boshqa eritmalardan olinadi, uni xlor bilan qaytariladi.

Cl₂ + 2 (Br)^– → Br₂ + 2 (Cl)^–

Keyin molekulyar brom eritmadan suv bug’lari yoki havo oqimi bilan ajralib, kondensatsiyalanadi.

Tabiiy brom ikki barqaror izotop aralashmasidan iborat. Ushbu izotoplar Br-79 (50,54%), Br-81 (49,46%). Atom massasi sonlari 74 dan 90 gacha bo’lgan izotoplar ham mavjud.

Qaysi sohalarda va mahsulotlarda ishlatiladi?

Brom va uning birikmalari ko’plab tadqiqotlarda va laboratoriyalarda va sanoatdagi mahsulotlarda qo’llaniladi. Benzin qo’shimchasi sifatida etilen bromidi eng ko’p ishlatiladigan sohasi. Qo’rg’oshin taqillatishga qarshi vositalar bilan bir qatorda benzinga etilen bromidi qo’shiladi. Ushbu qo’shimchalar fosforli birikmalar bilan birgalikda dvigatelning yonish kamerasi va uchqun tutqichlaridagi qatlamlarni tozalash uchun ishlatiladi. Bromli etilen mum, bo’yoq va qatronlar ishlab chiqarishda ham oraliq vosita sifatida ishlatiladi. Boshqa tomondan, etilen bromid bnuklein kislotalarni lyuminestsent markirovka qilish uchun molekulyar biologiya laboratoriyalarida ishlatiladigan interkalatsiya agentidir. Ushbu molekula ultrabinafsha nurlari ta’sirida to’q sariq rangda yonadi, DNK bilan bog’langanda yorug’lik darajasi 20 baravar ko’payadi.

Brom ishlab chiqarishning aksariyat qismi organobromin birikmalarida yong’inga qarshi moddalar sifatida ishlatiladi. Elektrmanfiyligi tufayli organik sintezda keng qo’llaniladi. Konsentrlangan brom kislotasi analitik kimyoda, organik birikmalar sintezida ishlatiladi. Bromat kislotasi oksidlovchi sifatida kimyoviy dasturlarda qo’llaniladi. Brom va uning birikmalari oltin olish uchun kimyoviy jarayonlarda ham qo’llaniladi. «Urush gazi» sifatida ham ishlatilishi mumkin bo’lgan brom ipak va tolalarni sayqallashda muhim rol o’ynaydigan element hisoblanadi.

Brom va uning birikmalaridan foydalanadigan ba’zi mahsulotlar: burg’ulash suyuqliklari, fotografik plyonkalar, organik kimyoviy moddalar, bo’yoqlar, dorilar, qishloq xo’jaligi kimyoviy moddalari, pestitsidlar, fumigantlar, elektron buyumlar, plastik qoplamalar, o’t o’chiruvchilar va boshqa sohalarda ishlatiladi.