Mundarija Kirish me’yoriy hujjatlar Atamalar va ta’riflar 4

Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy-amaliy markazi Samarqand filiali
Axborot xavfsizligi siyosatiga
Ilova №18.

FAVQULODDA HOLATLARDA ISH HAJMINI UZLUKSIZ TA’MINLASH VA ISH SAMARADORLIGINI QAYTA TIKLASH REJASI

Axborot xavfsizligi bilan uzluksiz ishlash masalalari tashkilot ish jarayonlarida uzilishlar keltirib chiqaradigan voqealarni (yoki hodisalar ketma-ketligini) aniqlashga asoslangan.

Favqulodda holatlar, uzluksiz ishlash va tiklash (UIT)ni ta’minlash rejasi.


1. Favqulodda vaziyatlar tahdidi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- binoda elektr energiyasi yetkazib berishda qoidabuzarlik;
- fayl serverining ishdan chiqishi (ma’lumotlar yo‘qolishi bilan);
- fayl serverining ishdan chiqishi (ma’lumotlarni yo‘qotishsiz);
- serverda ish samaradorligini yo‘qotmasdan qisman ma’lumot yo‘qotilishi;
- «ET» MT (ma’lumotlarni uzatishning fizik vositasi) xatosi.


2. Jiddiy favqulodda vaziyatlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- ish stansiyasining ishdan chiqishi (axborotning yo‘qolishi bilan);
- ish stansiyasining ishdan chiqishi (axborot yo‘qotishsiz);
- ish stansiyada uning samaradorligini yo‘qotmasdan qisman ma’lumot yo‘qotilishi.
Favqulodda vaziyat yuzaga kelishi haqida ma’lumot manbalari:
- ximoyalash rejasi yoki tizimning ishlashi yoki konfiguratsiyasi, uning himoya vositalaridagi boshqa shubhali o‘zgarishlar bilan nomuvofiqliklar aniqlangan foydalanuvchilar;
- muhofaza qilish rejasida ko‘zda tutilgan favqulodda vaziyat rejasini aniqlagan himoya vositalari;
- favqulodda vaziyat yuzaga kelishi yoki ehtimolligini ko‘rsatadigan yozuvlar mavjud bo‘lgan tizim yozuvlari.
Tarmoq operatsion jarayonining uzluksizligi va uni qayta tiklashning o‘z vaqtida bajarilishi:
- kompyuterdan foydalanish bilan ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini qattiq tartibga solish;
- UITni tarmoqdagi axborot va jarayonlar bilan ta’minlash bo‘yicha amaliy choralarni tashkil etish va amalga oshirish uchun mas’ul shaxslarni tayinlash va o‘qitish;
- ish stansiyalaridan foydalanib, barcha xodimlar tomonidan UITni taqdim etish bo‘yicha rahbarlik hujjatlari talablariga qat’iy rioya qilish;
- resurslarni zaxiralashning turli usullaridan foydalanish, dasturiy ta’minotdan nusxa ko‘chirish va axborot resursi tarmoqlarini nusxalash;
- tarmoq tarkibiy qismlarining zarur darajada himoya qilinishini muntazam ta’minlash, himoya qilish uskunalarini to‘g‘ri qo‘llash uchun uzluksiz boshqaruv va ma’muriy qo‘llab-quvvatlash;
- qabul qilingan chora-tadbirlarning samaradorligi va UITni qo‘llab-quvvatlash uchun qo‘llaniladigan usul va vositalarni doimiy ravishda tahlil qilish va ularni takomillashtirish bo‘yicha takliflarni ishlab chiqish va amalga oshirish.
Tarmoq buzilishining sabablarini bartaraf etish, zarar yetkazilgan (yo‘qolgan) resurslarni qayta tiklash va qayta tiklash bo‘yicha keyingi harakatlar tarmoq foydalanuvchilarning funksional majburiyatlari bilan belgilanadi. Xavf yoki jiddiy hodisa yuzaga kelganda barcha foydalanuvchilar darhol xabardor qilinishi kerak.
Har bir g‘ayritabiiy holatni ma’muriyatdagi mas’ul xodimlar tizim administratori bilan birgalikda tahlil qilishlari kerak va bu tahlil natijalariga ko‘ra foydalanuvchilarning vakolatini o‘zgartirish, resurslarga kirish huquqini o‘zgartirish, qo‘shimcha zaxiralarni yaratish, tizim konfiguratsiyasini o‘zgartirish yoki xavfsizlik parametrlarini o‘zgartirish va boshqalar uchun takliflar ishlab chiqish kerak.
Jiddiy va tahdid soluvchi favqulodda holatlarda eskirgan uskunalarni tezkor almashtirish va ta’mirlashni, shuningdek zaxira nusxalaridan zararlangan dasturlarni va ma’lumotlar to‘plamlarini tiklashni talab qilish mumkin.
Tizimning ishlashi va vazifalarini (tizim va dasturiy ta’minot, ma’lumotlar bazalari va boshqa ma’lumotlar to‘plamlari), shuningdek arxivlar, tizimlar jurnallari va x.k.larni ta’minlovchi barcha dastur va ma’lumotlar zaxiraga ega bo‘lishi kerak.
Tizimda foydalaniladigan barcha dasturlarga mos yozuvlar nusxalari bo‘lishi kerak.
Dasturlar va ma’lumotlar nusxalarini yaratish, saqlash va ulardan foydalanish bo‘yicha zarur chora-tadbirlar ushbu axborot xavfsizligi siyosatiningning 4-ilovasida aks ettirilgan.
Noxushlik sodir bo‘lgan taqdirda, uning kelib chiqish sabablari, yetkazilgan zararni baholash, qoidabuzarlarni identifikatsiya qilish va tegishli choralar ko‘rilishi uchun tergov o‘tkazilishi kerak.
Favqulodda vaziyat (hodisa)ni tekshirish sodir bo‘lgan voqealarga javoban hujjatga muvofiq amalga oshiriladi.
Agar zaiflik sababli yetarli darajada himoya va nazorat choralari ko‘rilmasa va bu zarar belgilangan darajadan oshib ketgan bo‘lsa, bu holat doimo operatsion va tiklash rejasini to‘liq ko‘rib chiqish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Uzluksiz ishlash va qayta tiklash rejasini amalga oshirish uchun mas’ul xodimlar axborot xavfsizligi bo‘yicha mas’ul xodim va tizim administratori hisoblanadi.