1.Ishlab chiqarish jarayoniga ta’siri darajasi bo‘yicha:
Ishlab chiqarish
Ijtimoiy
2.Hududiy belgi bo‘yicha:
Xalq xo‘jaligi
Region
Lokal
3.Tarmoq belgisi bo‘yicha:
Tarmoqlararo
Tarmoq ichida
4.Funksional belgisi bo‘yicha:
Sferalar(sohalar)
Qishloq xo‘jaligiga xizmat qilish bo‘yicha
Mahsulotni iste’molchiga yetkazib berish bo‘yicha
Ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmaning samaradorligi keyingi boblarda kengroq o‘rganiladi.
Xalq xo‘jaligi infratuzilmasi deganda, xalq xo‘jaligining samarali faoliyat ko‘rsatish uchun xizmat qiladigan tarmoq va xizmatlarning tizimi tushuniladi.
Bular, yirik infratuzilma kompleksi bo‘lib, mamlakat yagona energetika tizimi, yagona transport tizimi, yagona aloqa tizimi va boshqalar hisoblanadi. Ular halq xo‘jaligining elektro energiyaga bo‘lgan ehtiyojini qondirishga, pochta, telegraf va transport aloqalarini me’yorida ta’minlashga xizmat qiladi.
Region infratuzilmasi alohida iqtisodiy tumanlarni rivojlantirish, hududiy ishlab chiqarish komlekslarini vujudga keltirish bilan bog‘langan.
Lokal yoki ishlab chiqarish infratuzilmasi alohida korxonalar faoliyatini ta’minlovchi ishlab chiqarish va elementlardan tashkil topadi. Bunga misol qilib, mashina-uskunalarga texnik xizmat ko‘rsatuvchi va ta’mirlovchi, energetikaga, omborxona va sovutkichlarga xizmat ko‘rsatuvchi va ta’mirlovchi, xo‘jaliklararo va xo‘jalik ichidagi qurulishlar bo‘yicha tashkilotlar va boshqalarni olish mumkin.
Tarmoqlararo infratuzilma halq xo‘jaligining ko‘pchilik tarmoqlariga birinchi navbatda, transport, elektr ta’minoti, aloqaga xizmat qilishga qaratilgan. Tarmoq ichidagi infratuzulma aniq tarmoqning faoliyatiga moslashgan. Masalan, qishloq xo‘jaligining tarmog‘i sabzavotchilikni jadal rivojlantirishni urug‘chiliksiz, mahsulotni saqlash uchun zaruriy sharoitlarni yaratmasdan, texnika va uskunalarni ta’mirlash va ularga xizmat qilishni yo‘lga qo‘ymasdan amalga oshirish mumkin emas.
Chorvachilikda tarmoq ichidagi ishlab chiqarish infratuzilmasida muhim o‘rinni veterinariya xizmati egallaydi. Bunday xizmatning zaruriyati asosan tarmoqda ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va konsentratsiyalashni rivojlantirish sharoitida yuzaga chiqadi. Chorvachilikda tarmoq ichidagi infratuzulmani vazifasi tarmoqni uskunalar, preparatlar, priborlar va asboblar bilan ta’minlash va shu asosda ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligini keskin oshirish hisoblanadi.
Bevosita qishloq xo‘jaligiga xizmat qiluvchi sohaga mashina uskunalarga texnik xizmat ko‘rsatuvchi va ta’mirlovchi tarmoq va korxonalar, shuningdek transport, melioratsiya tashkilotlari, agroximiya, veterinariya, axborot xizmati, moddiy texnika ta’minoti va elektrlashtirish tizimi kiradi.
Mahsulotni istemolga yetkazib beruvchi sohaga mahsulotni tayyorlash, transportirovka qilish, saqlash bo‘yicha tashkilotlar kiradi. Agrosanoat majmui normal faoliyat ko‘rsatishi yetarli miqdorda saqlash xonalarisiz katta hajmli va mayda idishlar bilan hamda boshqa qadoqlash materiallari bilan ta’minlamasdan turib ro‘yobga chiqmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |